BAĞLAÇLAR, BAĞLAÇ ÇEŞİTLERİ VE BAĞLAÇLARIN ÖZELLİKLERİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIM
Yalnız başlarına anlamları yoktur.
*Cümleleri birbirlerine bağlarlar. (eş görevli sözcük öbeklerini, öğeleri birbirlerine bağlarlar.
Anlam yönüyle birbirlerine bağlı cümleleri birbirlerine bağlarlar.
Cümleden çıkarıldıklarında genelde cümlenin anlamında bozulma, eksilme olmaz.
Bağlaçlar kaldırılıp yerlerine virgül veya noktalı virgül konabilir.
*Cümleler arasında anlamca ve biçimce bağlantı kurarlar.
Çok sayıda bağlaç vardır: “ve, de, ki, öyle ki, ama, ancak, ise, ne…ne, ne de, hem…hem de, ne var ki, oysa, çünkü…”
*Bağlaçlar cümleleri birbirlerine bağladıkları için ayrı ayrı ve uzun uzun cümleler yazmamızı gerektirmezler, İŞİMİZİ KOLAYLAŞTIRIRLAR.
“ve” bağlacı:
Örn:
Kantinden şeker aldım.
Kantinden kalem aldım.
Kantinden silgi aldım.
Kantinden kağıt aldım.
>Kantinden şeker, kalem, silgi ve kağıt aldım.
Buraya gel ve arkadaşında özür dile.
“de” bağlacı:
Örn:
Ölsem de söylemem. (bağlaç)
Kendini bil de konuş. (azarlama)
Üç gün izin verseniz de bitirsem. (istek, yalvarma)
Üniversiteyi bitirecekmiş de doktor olacakmış. (küçümseme)
Çok çalıştı da kazanamadı. (ama, ancak, fakat)
O kadar da soğuk yok. (pekiştirme, çok)
Soru da soruymuş ha. (pekiştirme, güçlendirme)
Artık gönlümü alsa da önemi yok. (bile)
“ile” bağlacı:
Örn:
Kantinden açacak ile kalem aldı. (ve)
*Uyarı: Edat olanla bağlaç olan karıştırılmamalı. “İle” sözcüğü “ve” yerine kullanılıyorsa bağlaçtır.
Örn:
Yarın babamla annem gelecek. (ve) (bağlaç)
Sabahleyin kuş sesleriyle uyandık. (birlikte) (edat/ilgeç)
Ali ile Hasan tahtaya kalktı. (bağlaç)
Ali’yle tahtaya kalktı. (ilgeç)
“ne…ne” bağlacı:
Yüklem olumlu ama anlam olumsuzdur.
Örn:
Ne çay ne (de) kahve içti.
Ne çalıştı ne ödevini yaptı.
“ama (fakat, lakin)” bağlacı:
Örn:
Bu adam zengin ama cimri. (karşıtlık)
Zamanında gelmezsen giderim ama. (uyarı)
Para vereceğim ama harcamayacaksın! (koşul, şart)
Güzel ama güzel bir söz söyledi. (pekiştirme)
Arkadaşının kalbini kırdı ama çok pişman oldu. (neden)
“bile” bağlacı:
Genelde “de, da” bağlacının yerine kullanılırlar.
“umulmazlık, beklenmezlik, üstünlük, güçlendirme…”
Örn:
Uyandı, kahvaltı bile yaptı. (üstelik)
Sen bana istesen bile bir şey yapamazsın. (karşıtlık)
Toplantıya Ayhan bile katıldı. (güçlendirme)
Arkadaşlar, Ali geldi bile! (beklenmezlik, çabukluk)
“ki” bağlacı:
neden – sonuç veya açıklama anlamı verir.
Ki ile bağlanan iki cümleden ikinci cümle, birincinin sonucunu gösterir.
Örn:
Öyle bir düştü ki dizi yarıldı. (sonuç, neden)
Bir adam ki iyilikten hiç anlamaz. (açıklama)
“ise” bağlacı:
Uyarı: “Kİ”, üç görevde kullanılır:
Adların yerini tutarsa adıl (zamir) görevinde
Örn:
Sizinki daha güzel bir tasarıydı.
Adların önüne gelerek özelliklerini verirse sıfat (önad) görevinde:
Örn:
Bahçedeki ağaç çiçek açmış.
Cümleleri bağlıyorsa bağlaç görevinde:
Örn:
Buraya kadar geldi ki illa bizi görecek.
“çünkü” bağlacı:
bir neden belirtmek, açıklama yapmak için kullanılır.
Örn:
Kazandı, çünkü çalıştı. (neden-açıklama)
Herkes evini sever, çünkü rahatı orada bulur. (neden, açıklama)
“hem…hem/hem de” bağlacı:
Örn:
Hem kendine hem kardeşine ev aldı. (birliktelik)
Onu hem besliyor hem de ona para veriyordu. (üstelik)
Hem bunu hem şunu seviyor. (eşitlik)
*Çok oynak bir bağlaç. Yani kullanılışına göre çeşitli anlamlar alabiliyor.
“meğer, meğerki” bağlacı:
beklenilmeyen, umulmayan, anlam ayrıntılı durumları anlatır.
Örn:
Çoktandır bize uğramaz oldu. Meğer hastaymış.
Onu beliyordu. Meğer içerde oturuyormuş.
Kaynak: www.odevkonusu.blogcu.com izni ile alınmıştır
Editörün Seçtikleri
POPÜLER MESAJLAR
