BULGARİSTAN'IN ÜLKE PROFİLİ-BATI TRAKYA VE YUNANİSTAN-YUGOSLAVYA-ROMANYA CUMHURİYETİ-MAKEDONYA-BOSNA-HERSEK-ARNAVUTLUK-BULGARİSTAN

BULGARİSTAN ÜLKE PROFİLİ
BAŞKENTİ : Sofya
YÜZÖLÇÜMÜ : 110.913 Km2
NÜFUSU(1996) : 8,4 Milyon
KONUŞULAN DİL : Bulgarca, Türkçe
GSYİH (1997) : 9,2 Milyar Dolar
KİŞİ BAŞINA GSYİH (1997) : 947 Dolar
ENFLASYON ORANI (%) (1997) : 578,6
(%) (Ocak-Ağustos 1998) : 2,7
PARA BİRİMİ VE PARİTESİ : Leva 1 Dolar= 1.607 (19.10.1998)
DIŞ TİCARET
1. GENEL DIŞ TİCARETİ (1997)
İHRACAT : 4.914 Milyon Dolar
İTHALAT : 4.886 Milyon Dolar
DENGE : 28 Milyon Dolar
HACİM : 9.800 Milyon Dolar
2. TÜRKİYE İLE DIŞ TİCARETİ (1997)
İTHALATIMIZ : 408,9 Milyon Dolar
İHRACATIMIZ : 175,9 Milyon Dolar
DENGE : -233 Milyon Dolar
HACİM : 584,8 Milyon Dolar
3. TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİNDE BULGARİSTAN‘IN YERİ (1997)
TOPLAM İHRACATIMIZ İÇİNDE PAYI : % 0,7
TOPLAM İTHALATIMIZ İÇİNDE PAYI : % 0,8
4. BULGARİSTAN’IN DIŞ TİCARETİNDE TÜRKİYE’NİN YERİ (1997)
TOPLAM İHRACATI İÇİNDE PAYIMIZ : % 8,3
TOPLAM İTHALATI İÇİNDE PAYIMIZ : % 3,6
BAŞLICA İHRAÇ MADDELERİ (1997)
1. GENEL İHRACATI : Dokumacılık mamulleri, gıda ürünleri, kimya sanayi ürünleri, deri -kösele, makina, demir çelik sanayi mamulleri.
2. TÜRKİYE’YE İHRACATI : Demir dışı metal sanayi mamulleri, kimya sanayi mamulleri, lastik-plastik sanayi mamulleri, işlenmiş petrol ürünleri, demir-çelik sanayi mamulleri.
BAŞLICA İTHAL MADDELERİ (1997)
1. GENEL İTHALATI : Demir dışı metaller, işlenmiş petrol ürünleri, lastik-plastik sanayi mamulleri, kimya sanayi ürünleri, gıda yan sanayi ürünleri
2. TÜRKİYE’DEN İTHALATI : Dokumacılık mamulleri, gıda sanayi ürünleri, kimyasal sanayi mamulleri, deri- kösele mamulleri, maden cevherleri
İHRACATINDA BAŞLICA ÜLKELER (1997) : İtalya, Almanya, Türkiye, Yunanistan, Rusya Federasyonu
İTHALATINDA BAŞLICA ÜLKELER (1997) : Rusya Federasyonu, Almanya, İtalya, Yunanistan, ABD
BULGARİSTAN
Başkenti: SofyaResmi Dil: BulgarcaYönetim Biçimi: CumhuriyetYüzölçümü: 110.910 Km2Sınır Ülkeleri: Yunanistan 494 km, Makedonya 148 km, Romanya 608 km, Yugoslavya 318 km, Türkiye 240 km.Nüfusu (Temmuz 1999): 8.194.772.Nüfusun Etnik dağılımı: % 83 Bulgar, % 8,5 Türk, % 2,6 Roman, % 5,9 diğer (1998) Dinler: Bulgar Ortodoksu % 83.5, Müslüman % 13, Roma Katolik % 1.5, Yahudi % 0.8 ve diğerleri (1998).Önemli şehirleri: Sofya, Plovdiv, Varna vb.Para Birimi: Lev, 1 Lev (Lv) = 100 Stotinki
ARNAVUTLUK
Başkenti: Tiran.Resmi Dil: Arnavutça.Yönetim Biçimi: Cumhuriyet.Yüzölçümü: 28,750 km2.Sınır Ülkeleri: Yunanistan 282 km, Makedonya 151 km, Yugoslavya 287 km.Nüfusu: 3.364.571 (Temmuz 1999).Nüfusun Etnik dağılımı: % 95 Arnavut, % 3 Yunan, diğerleri % 2 (Roman, Sırp, Bulgar).Dinler: %70 Müslüman, % 20 Arnavut Ortodoksu, %10 Katolik.Önemli kentleri: Tiran, İşkodra, Dıraç, Elbasan, Berat, Avlonja vb.Para Birimi: Lek, 1 Lek (L) = 100 qintars
Coğrafik Konumu :
Kuzey Derecesi 42º 39’Güney Derecesi 39º 38’Doğu Boylam 21º 40’Batı Boylam 19º 16′
Arnavutluk, kuzey ve kuzey doğuda Karadağ, Kosova, doğuda Makedonya, güney ve güney batıda Yunanistan ile komşudur. Adriyatik Denizi’nde 270 km’lik bir kıyı şeridi vardır. İtalya ile Arnavutluk’u güneyde Adriyatik Denizi (en yakın nokta 50 km) ayırır.
Toplam alanı 25748 km²dir. Arnavutluk dağlık bir ülkedir. Ülkenin batısında denizden yüksekliği 300 metre olan platolar olmakla birlikte üçte ikisi dağlık ve tepeliktir. En yüksek dağı 2751 m yükseklikteki kuzey doğuda bulunan Korabi dağıdır.
Kuzeydeki İşkodra Gölü (368 km²) Balkanlardaki en büyük gölüdür. Ohri Gölü 362 km² güney-doğudadır ve Balkanların en derin gölüdür. Prespa Gölü ise Makedonya, Yunanistan ve Arnavukluk arasındadır. Bunların dışında kuzey ve kuzeydoğusunda küçük alp gölleri mevcuttur.
Drin, Mati, İşmi, Erzeni, Şkurbini, Semani, Niosa başlıca ırmaklardır. 152 ırmak ve çay, 5 baraj, 200 kaynak (içme suyu ve mineral) vardır.
Nüfus :
Toplam nüfus 3.255.891 (1993) dir. Bu nüfusun %50 si kırsal alanda ikame eder. Nüfus yoğunluğu km²’ye 113,3 dir.Ortalama yaş 26dır. Nüfusun % 40’ı 16 yaş altıdır. Ortalama hayat süresi 72,2 (69,3 erkekler, 73,4 kadınlar için) dir.
Din :
Müslüman, Ortodoks, Katolik inanışları vardır. Ülkenin %70’i İslam inanışına sahiptir Bektaşi geleneği yaygındır. Tekkeler mevcuttur. Güneyde Ortodokslar kuzeyde de Katolikler geri kalan nüfusu oluştururlar. Katolikler ve Ortodokslar yönetimde etkindirler. İtalya’nın Katolikler üzerinden, Yunanistan’ın da Ortodokslar üzerinden ülke yönetimine müdehalesi söz konusudur.
Önemli Şehirler :
Tiran (başkent), Durres, Shkoder (İşkodra), Elbasan, Vloza, Korca, Rier.Arnavut Bayrağı :
Kırmızı üzerine çift başlı siyah kartaldır. Arnavutlar kendilerini kartalın oğulları (Shqipetare) olarak tanımlarlar.
Eğitim :
Eğitim alanında Avrupa standardını yakalamak üzere büyük reform yapılmaktadır.
Okul Öncesi Eğitim : (3-6 yaşlar)3-6 yaş grubuna hitaben yapılan 4600 Anaokulu vardır ve ülke de bulunan söz konusu yaş grubundaki çocukların % 59’u anaokuluna devam etmektedir.
8 Yıllık Zorunlu Eğitim :
İki aşamalı olan sekiz yıllık eğitimin birinci aşaması 6-10 yaşlarındaki öğrencileri kapsamaktadır ve 1500 ilkokul vardır. İkinci aşamada 1700 ortaokulda 11-14 yaş grubu öğrenci eğitim yapmaktadır.
Lise Eğitimi :
500 lisede 14-18 yaş grubu öğrenci eğitim görmektedir. Sözkonusu yaş grubundaki Arnavutların % 70’i bu okullara devam etmektedir. Lise eğitimi üniversite eğitimine yönelik planlanmıştır.
Üniversite Eğitimi :
Arnavukluk’ta 6 üniversite vardır. Tiran en önemlisidir. İşkodra, Korça, Vlaza, Girokaster ve Elbasan. Bunlara ilaveten Tiran’da Güzel Sanatlar Akademisi vardır. Liseden mezun olanların %25’i üniversitelere girebilmektedirler.
BOSNA-HERSEK
Başkenti: Saraybosna.Resmi Dil: Boşnakça, Hırvatça, Sırpça.Yönetim Biçimi: Cumhuriyet.Yüzölçümü: 28,750 km2.Sınır Ülkeleri: Hırvatistan 932 km, Yugoslavya 527 km.Nüfusu: Mevcut 3.482.495, vatandaş sayısı 4 200 000 (Kesin sayıya ulaşılamıyor).Nüfusun Etnik dağılımı: Boşnak % 43, Sırp % 31, Hırvat % 17, Yugoslav % 7.Dinler: İslam % 40, Ortodoks % 31, Katoliklik % 15, Protestan % 4, diğer % 10.Önemli kentleri: Saraybosna, Banya Luka, Tuzla, Zenitsa, Mostar, Biyelina, Doboy, Priyedor, Bihaç.Para Birimi: Konvertibilna Marka (KM).
MAKEDONYA
Başkenti: Üsküp.Resmi Dil: Makedonca.Yönetim Biçimi: Cumhuriyet.Yüzölçümü: 25.333 km2.Sınır Ülkeleri: Arnavutluk 151 km, Bulgaristan 148 km, Yunanistan 228 km, Yugoslavya 221 km.Nüfusu: 2.022.604 (Temmuz 1999 tahmini)Nüfusun Etnik dağılımı: % 66 Makedon, % 23 Arnavut, % 4 Türk, % 2 Sırp, % 3 Çingene, % 2 diğer.Dinler: % 67 Ortodoks, % 30 Müslüman, % 3 diğer.Önemli kentleri: Üsküp, Bitola, Ohrid, Gostivar, Tetova.Para Birimi: Denar.
ROMANYA CUMHURİYETİ
Balkan Yarımadası’nın kuzeyinde yer alan Romanya, Ukrayna, Moldavya, Bulgaristan, Macaristan, Voyvodina, Sırbistan ve Karadeniz arasında bulunmakta olup yüzölçümü 237.500 km2′ dir.1992 yılı nüfus sayımına göre toplam nüfusu 22.760.449 dır. Resmi verilere göre bu nüfusun oluşumu şöyledir: %87.7 Romen, %7.1 Macar, %1.8 Çingene, %0.5 Alman, %0.3 Ukrayna, %0.2 Rus. Romanya’da resmen 29.533 Türk ve 24.449 Tatar bulunmakta ise de, bu sayıyı 15.000 ile 20.000 arasında arttırmakla gerçek rakam olan 70.000 yaklaşılabilir. Türkler, yoğun olarak Dobruca bölgesinde yaşamaktadırlar. Dobruca, Karadeniz ile Tuna nehri arasında kalan ve Bulgaristan’a kadar uzanan toprak parçasının adıdır. Dobruca, Romanya sınırlarında 14.492 km2 ve Bulgaristan’da 7780 km2 olmak üzere toplam 23.626 km2’lik bir alandan oluşmaktadır. Dobruca bölgesinde Müslüman unsuru olarak karşımıza Yörük Türkleri, yerleşik Nogay Türkleri ve Kırım ile diğer bölgelerden göç etmiş Tatar Türkleri çıkmaktadır. Çingeneler nüfus sayımlarında kendilerini Türk olarak yazdırmaktadırlar. Ayrıca, sayıları çok az olmakla birlikte, bu bölgede Gagavuz Türkleri de yaşamaktadır. 4 Eylül 1939 tarihinde Türkiye ile Romanya arasında yapılmış olan göç anlaşması sonucunda 130.000 ile 150.000 kişi Türkiye’ye göç etmiştir. 1944 yılında Komünistlerin yönetimi ele geçirmeleriyle Romen vatandaşı Türkler için felaketin başlangıcı olmuş ve zengin, aydın binlerce Türk idam edilmiştir. Vakıf arazilerine el konulmuş, kişilerin ve Müslüman Vakıfları’nın malları gasp ve talan edilmiştir. Mevcut okullar 1959 yılında kapatılmıştır. Mecidiye’de İmam yetiştiren İmam-Hatip Okulu 1967 yılında kapatılmıştır. Daha önce Türklerle meskun olan Adakale, 1960-1970 yıllarında Yugoslavya ve Romanya arasında yapılan anlaşma ile oluşturulan hidroelektrik santralı yüzünden sular altında kalmıştır. Burada yaşayan Türkler Romanya’nın çeşitli bölgelerine dağıtılmıştır.Resmi dil Romence’dir. Romanya’da okullarda Romence’nin yanı sıra Almanca ve Macarca da öğretilmektedir. Eğitim 6-16 yaş arasında zorunlu ve parasızdır. Genel liselerin yanında çok sayıda meslek okulu ve teknik okul bulunmaktadır. Bugün, Türkçe öğrenim seçmeli olup mesai sonrasında yapılabilmektedir. Romanya’nın kapsamlı bir sosyal güvenlik sistemi vardır. Bu sistem, tüm yurttaşlara parasız sağlık hizmeti sağlamaktadır. Öteki sosyal hizmetler ise emeklilik, yaşlılık ve iş göremezlik aylığı ile hastalık, annelik, iş kazası ve aile yardımlarıdır. Ülkede hayat düzeyi diğer Avrupa ülkelerine göre daha düşüktür. Yıllardan beri süren yiyecek sıkıntısı ve konut açığı ülkedeki en önemli sorunlardır. Romanya, 1989 yılındaki rejim değişikliğinden sonra liberal demokratik bir yapıya kavuşmuş ve Fransa’daki V. Cumhuriyet Anayasası’ndan esinlenerek hazırlanan yeni anayasa 8 Aralık 1991 tarihinde kabul edilmiştir. Yürütme gücü, doğrudan halk tarafından seçilen devlet başkanında bulunmakta, Devlet Başkanı hükümet üyelerini bizzat seçmektedir. Devlet Başkanı’nın görev süresi beş yıldır ve üst üste iki defadan fazla seçilmez. Romanya Millet Meclisi, iki meclisli olup, her ulusal azınlığın temsilcileri Mecliste yer alabilmektedir. Romanya’da oy kullanma yaşı 18’dir. Millet Meclisine seçilebilmek için 25, Senatoya seçilebilmek için ise 30 yaşında olmak gerekir. Her iki meclisin de görev süresi dörder yıldır.Aralık 1989 sonrası dönem, Romanya Türkleri için,Türkiye kapılarının ardına kadar açılması anlamına gelmiştir. Çünkü, her aileden Türkiye’de akrabası olanlar mevcuttur. Romanya’daki Müslümanlar Türkiye’ye göç etmek üzere yoğun bir ilgi göstermektedirler.Romanya’da 13 ayrı azınlığın her birinin bir milletvekili çıkarma hakkı bulunmakta, Yörük Türk ve Tatar Türk Toplumları ise iki ayrı azınlık olarak kabul edilmektedir. Tüm engellere rağmen, Yörük Türkleri ve Tatar Türkleri bir araya gelip bir federasyon oluşturmuşlardır. 2 Ekim1991 tarih ve 7642 sayılı kanunla Romanya Eğitim Bakanlığı azınlıklarla ilgili bir genel müdürlük oluşturmuştur. Aynı kanunun gereği olarak, müfredata 1992-1993 öğretim yılından itibaren ilkokul 5. sınıftan 12. sınıfa kadar, tüm azınlık okullarında olduğu gibi, haftada 3 saatlik bir “Ana Dil” dersi uygulaması başlamıştır. Bu dersler isteğe bağlı olarak yapılmaktadır. Dobruca bölgesinde çeşitli köy, kasaba ve şehirlerde 1993-1994 öğretim yılı itibariyle 1521 öğrenci ve 54 öğretmen ile Türkçe dersleri yürütülmektedir.Üniversite mezunu olan Tatar Türkleri önemli mevkilere gelmiş bulunmaktadırlar. Yörük Türkleri arasında üniversite mezunu parmakla sayılacak kadar azdır.XIX. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda Dobruca’da 196 camii bulunmaktaydı. Şimdi ise, Romanya’da ancak 80 camii açıktır. Mevcut bulunan 166 Müslüman mezarlığından 101’i viran haldedir. Kullanılmayan ve kullanılan camiler âcil bakıma muhtaçtır. Bazıları ise yıkılma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Vakıf arazileri komünizm döneminde görevlendirilen müftüler tarafından sahiplenilmemiş, çarçur edilmiş ve yok denecek kadar az bir şey elde kalmıştır. Mevcut din adamları 1967’de kapatılan Müslüman Mektebi’nin mezunları olup resmî memur olarak çalışmaktadırlar. Bunların bir kısmı İslâmî prensiplerin dışında hareket etmiş olup bugün toplum içerisinde saygınlıkları kalmamıştır. Türk-Tatar halkı arasında, Türkçe’ye “Müslüman’ca” denilmektedir. Türklük ile İslâmiyet, İslâmiyet ile Türkçe birlikte telakki edilmektedir. Türk-Tatar gençlerinin çok iyi anlaştıkları Romen arkadaşları bulunmaktadır. Romenlerin paskalya ve diğer bayramlarına Türkler de iştirak etmektedirler. Romenler de Türklerin bayramlarına iştirak etmektedirler.Romanya Türkleri’nin çıkardığı Karadeniz adlı Türkçe-Romence gazete yayın hayatını zorluklarla devam ettirmektedir.Romanya’da, Çavuşescu’nun devrilmesinde rol oynayan kişilere “Gazi” denilmektedir. Sayısı 420 civarında olan gazilerin toplum içersinde saygınlığı mevcuttur. Gazilerin ileri gelenleri arasında Türkler de vardır. Türkiye’den yayın yapan özel televizyon kanalları izlenilebilmektedir. Bu kanalların Türkçe öğrenime büyük katkıları bulunmaktadır. Romanya Türk’ünün temel hak ve isteklerini belirleyen bir milli belgesi mevcut değildir.
 
 
 
YUGOSLAVYA
Başkenti: Belgrad.Resmi Dil: Sırpça.Yönetim Biçimi: Cumhuriyet.Yüzölçümü: 102,350 km2.Sırbistan: Toplam alanı kara alanına eşittir (88,412 km2). Karadağ: Kara alanı: 13,724 km2; toplam alan: 13,938 km2.Sınır Ülkeleri: Arnavutluk 287 km (Sırbistan ile 114 km, Karadağ ile 173 km), Bosna ve Hersek 527 km (Sırbistan ile 312 km, Karadağ ile 215 km), Bulgaristan 318 km, Hırvatistan (Kuzey kısmı) 241 km, Hırvatistan (Güney kısmı) 25 km, Macaristan 151 km, Makedonya 221 km, Romanya 476 km. Nüfusu: 10. 991.352.Nüfusun Etnik dağılımı: Sırplar 63%, Arnavutlar 14%, Karadağlılar 6%, Macarlar 4%, Diğer 13%.Dinler: % 65 Ortodoks, % 19 Müslüman, % 4 Katolik, % 1 Protestant, % 11 diğerleri.Önemli kentleri: Belgrad, Niş, Novi Sad, Podgoritsa, Kraguyevats, Plyevlya, Subotitsa v.b.Para Birimi: Dinar.
BATI TRAKYA ve YUNANİSTAN
Başkenti: Atina.Resmi Dil: Yunanca.Yönetim Biçimi: Cumhuriyet.Yüzölçümü: 131.940 km2.Sınır Ülkeleri: Arnavutluk 282 km, Bulgaristan 494 km, Türkiye 206 km, Makedonya 228 km.Nüfusu: 10.601.527 (Temmuz 2000 tahmini).Nüfusun Etnik dağılımı: Yunanistan hükümeti ülkelerinde etnik dağılım olmadığını belirtmektedir.Dinler: Yunan Ortodoksu % 98, İslam % 1.3, diğer % 0.7.Önemli kentleri:Para Birimi: Drahmi.ise Makedonya, Yunanistan ve Arnavukluk arasındadır. Bunların dışında kuzey ve kuzeydoğusunda küçük alp gölleri mevcuttur.
 
Bu içerik internet kaynaklarından yararlanılarak sitemize eklenmiştir
Ekleyen: Berke

CEVAP VER
Lütfen yazınızı giriniz.
Lütfen adınızı buraya giriniz.