İlgi Zamirleri konusunda şimdiye kadar gördüğümüz, konunun gramatikal boyutuydu. Bir de bu konuda kısaltmalar var. Asıl problem kısaltmalarda çıkmaktadır. Bu kısaltmaların uygulamada görülmesi ve çözülmesi çok önemlidir. Konunun esprisi budur. İyi kavranırsa anlama ve çeviriye yönelik rahatlama sağlanır.
Ayrıca yaklaşık 50 sayfalık not verilecek. Bu not hem gramer hem de kelimeleri içerecek. Aralıklı öğrenmeyi (yaklaşık üç ay içinde) uygulayarak bu notu iyi öğrenmek KPDS için çok önemli bir avantaj sağlayacaktır.
Gördüğümüz ilgi zamirleri dışında da pek sık kullanılmayan bazı ilgi zamirleri vardır. Bunları da öğrendikten sonra kısaltmalara geçeceğiz.
DİĞER İLGİ ZAMİRLERİ
Where:…ki oraya, …ki orada. Nitelenen isim yer ismi ise kullanılır.
When: …ki o zaman. Nitelenen isim bir zaman ismi ise kullanılır.
Why: …ki onun için. Nitelenen isim bir sebep ismi ise kullanılır.
Bu ilgi zamirlerinin üçü de cansızlar için kullanılır. “which”in alternatifleridirler. Bunlardan en sık kullanılanı “where”dir. Bazı sınavlarda “where”nin sorulduğu görülür. Diğer ikisinden pek soru gelmez.
The hotel where we stayed last yearwas closed down. (Geçen yıl kaldığımız otelkapatıldı.)
Close down: kapatmak (bir kapıyı kapatmak sadece “close” ile söylenir. Soyut anlamda bir şeyi kapatmak)
Eğer bu cümlede ilgi zamirinin yeri boş bırakilsa ve şıklarda da “which” ve “where” olsa “where” tercih edilmelidir. Ayrıca “at which” de where yerine kullanılabilir.
The hotel which we bought last yearwas full of tourist. (Geçen yıl aldığımız otel türist doluydu.)
Full of:bir şey ile dolu.
Bu cümlede “where” kullanılamaz. Çünkü “…ki orada biz aldık” gibi bir anlam çıkar. Bu nedenle “which” kullandık. Demekki “which ve where” tercihi cümlenin anlamı çözülerek yapılmalıdır.
I can not forget the moment when we first met. (İlk karşılaştığımız anı hatırlamıyorum)
“when” kullandık. Çünkü nitelenen isim bir zaman ismi ise “which” yerine “when” tercih edilir.
I can not understand the reason why they have resign.(Onların niçin istifa ettiklerini anlayamıyorum)
“why” çok nadir kullanılır. Sadece “the reason” ile birlikte kullanılır. Bu üç ilgi zamirinden en sık kullanılanı “where”dir. Bu üç kullanım da genellikle nesnel formda olup “….dığı” şeklinde çevrilirler.
What
Mayıs KPDS’de çok sık rastlanır. Önemli bir ilgi zamiridir. En önemli özelliği kendisinden önce bir ismin kullanılmadığıdır. Bu özellik “what”ın en önemli ayırd edici özelliğidir.
O zaman akla şöyle bir soru gelmelidir. Madem ki öncesinde bir isim yok peki “what” ilgi zamiri olarak neyi niteler? Bu soruya cevep verebilmek için “what”ın orjinine inmek gerekir. Aslında “what” isim olarak “the thing” den gelmektedir. “the thing”de bir isimdir ve kendisinden sonra ilgi zamiri olarak “which” veya “that” gelir. Bu durumda eğer “what” kullanılırsa “the thing that” in yerini alır. Bu nedenle “what”tan önce isim yoktur. Örnek üzerinde bu açıklama daha iyi anlaşılacaktır.
The things that you saidwere not true. (Söylediğiniz şeyler doğru değildi.)
Bu cümlede yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda “the things that” yerine “what” kullanırsak cümlemiz şöyle olur:
What you saidwas not true. (Söylediğiniz doğru değildi.)
“what” kullanılırken, yerini aldığı “şeyler”in tekil-çoğul durumu belirsizdir. Inglizce’de belirsizlik durumunda daima tekil kullanıldığından “what” ile her zaman tekil kullanılır. Çevirisinde de genellikle “şey” söylenmez.
I can not understand what you speak. (Konuştuklarınızı anlayamıyorum veya Ne konuştuğunuzu anlayamıyorum.)
Can not:kullanımı bir sürekliliği ifade eder. Can’t:kullanımı bir noktada olan olayı ifade eder.
“what” da bir ilgi zamiri olduğundan duruma göre “…en …an” veya “…dığı” şeklinde çevrilir.
What is claimed can not be approved. (İddia edilenler onaylanamaz.)
The things that are claimed can not be approved. (İddia edilen şeyler onaylanamaz.)
Görüldüğü gibi ikisinin de anlamı aynıdır. Eğer “the things that” yerine “what” kullanılmış ise çeviride “şey” söylenmemesi daha uygun olur. Zaten “şey”i dememek için bu kullanıma gidilmiştir.
What is importantis your health. (Önemli olan sağlığınızdır.)
What they put forwadcan’t be justified.(Onların ortaya koydukları haklı gösterilemez.)
Put forth / forwad: ortaya koymak
Just:doğru, dürüst, adaletli, haklı
Justly:haklı olarak
Justness:doğruluk, dürüstlük, haklılık
Justice:adalet, mahkeme, yargıç, dürüstlük, hakbilirlik
Justifiable:hakverilebilir, savunulabilir
Unjustifiable:hakverilemez, savunulamaz
Justification:haklı neden, gerekçe, haklı gösterme
Justify:haklı göstermek, temize çıkarmak
What you are doing is not consistent with what you are saying.(Yaptıklarınız söyledikleriniz ile tutarlı değil.)
Consist with:…ile tutarlı, …ile uyuşan. (Sıfat ve edattan oluşan bileşik ir edattır. Inglizcede genellikle sonu “ent” ile biten kelimeler sıfattırlar.)
Those Yapısı
Bekleyen öğrenciler, bekleyen insanlar, bekleyen kişiler gibi ifadeler yerine bazen “bekleyenler” terimi kullanılmaktadır. Bu özellik bütün dillerde vardır. İlgi zamirlerinin olduğu bir cümleyi bu şekilde kurarsak yapı nasıl olur??
The students who are waiting for you want to see you. (Sizi bekleyen öğrenciler sizinle görüşmek istiyorlar.)
Bu cümleyi “Sizi bekleyenler sizinle görüşmek istiyorlar” şeklinde yazacak olursak;
Thosewho are waiting for youwant to see you. (Sizi bekleyenler sizinle görüşmek istiyorlar.)
“those” genelde çoğullar için kullanılır. Eğer nitelenen isim söylenmek istenmezse mutlaka “those” kullanılmalıdır. Zaten Inglizcede eğer isim kullanılmıyorsa mutlaka onun yerine bir zamir kullanılır kuralı vardır. Önemlidir, iyi öğrenilmeli.
Those who study moreare usually succesful. (Daha fazla çalışanlar genellikle başarılıdırlar.)
Those who you talked to.(Sizin konuştuklarınız.)
Diğer ilgi zamirleri konusundan özellikle “what” ve “those” kullanımını iyi bilmek gerekir. “what” görüldüğü yerde “the things that”; “those” görüldüğü yerde “people” yazmak işimizi daha da kolaylaştıracaktır.
İlgi Zamirlerinde Kısaltma
Özne durumunda (…en, …an) iken kısaltma:
1.) Active cümlelerde
Bir komplike cümlede bir temel cümle (main clouses) ve bir yan cümlecik (subordinate clouses) vardır. Main clouse’da kesinlikle kısaltma yapılamaz. Kısaltma yan cümlecikte yapılır. Konumuz sıfat cümlecikleri olduğuna göre yapacağımız kısaltma sıfat cümleciğinde olacaktır. (Bu konuya hakimiyet için belli ipuçları geliştirilebilir.)
I don’t approve of the events which are occuring in the area. (Bölgede meydana gelen olayları onaylamıyorum.)
Main clouse: Idon’t approveof the events. (Olayları onaylamıyorum.)
Subordinate clouses: The events are occuring in the area. (Olaylar bölgede meydana geliyor.)
Kısaltma yapılırken ilgi zamiri ile beraber “be” fiili de cümleden atılır. Çünkü sadece ilgi zamiri kısaltılsa “…en, …an” anlamı verilemez. Bu yüzden ilgi zamiri ile beraber “be” fiili de kısaltılır. Geriye sadece “gerund” kalır ve “…en, …an” anlamı verilmiş olur. O halde cümlemiz kısaltılmış şekliyle
I don’t approve of the events occuring in the area.(Bölgede meydana gelen olayları onaylamıyorum)
Geliştireceğimiz ipucu: Eğer bir cümlede bir isimden hemen sonra bir “gerund” varsa burada bir ilgi zamiri kısaltması vardır demektir.
Occur:olmak, vukku bulmak, meydana gelmek
Approve of: …ionaylamak, …i tasvip etmek (of: …nın demektir. Inglizce’de …nın onaylamak diye söylenir. Türkçe’de bu …i onaylamak şeklinde ismin “i” –ki Inglizcesi “to”dur- haliyle söylenir. Ama gerçek edatı “of”tur. Türkçe mantığının böyle olmasından dolayı KPDS’de gelebilir. Bununla birlikte böyle yapıda olan diğer fiilleri de öğrenmek gerekir.)
The women working(Çalışan bayanlar.)
The students demonstrating.(Gösteri yapan öğrenciler.)
The PM visiting Germany. (Almanya’yı ziyaret eden Başbakan.)
Kısaltmadan sonra yan cümlecik tek bir sıfat sözcüğü gibi başa da alınabilir. Ama yaygın kullanım yukarıdaki gibidir. Yani yukarıdaki ifadeler şöyle de yazılabilir:
The working women (Çalışan bayanlar.)
The demonstrating students. (Gösteri yapan öğrenciler.)
The visiting Germany PM. (Almanya’yı ziyaret eden Başbakan.)
Kısaltma yapılmış yan cümleciklerde olayların zamanı belirsizdir. Main clouse’dan kısaltılan olayların zamanı çıkarılabilir.
The children who make noise. The chijdrenwho making noise.(Gürültü yapan cocuklar.)
Kısaltılacak cümlede fiil “ing”li değilse bile kısaltılırken “ing”li yazılır.
2.) Passive cümlelerde
I don’t recognize the man who was killed. (Ben öldürülen adamı tanımıyorum)
Bir yapının passive olabilmesi için mutlaka “be” fiili olmalı dır. Oysa burada kısaltma yapılırken “be” fiili cümleden atılıyordu. Demek ki kısaltılan bu yapılarda V3 tek başına passive anlamı veriyor. Kısaltılmış haldeki cümlemiz şöyle olur:
I don’ recognize the man killed. (Ben öldürülen adamı tanımıyorum.)
Geliştirceğimiz ipucu: Eğer bir cümlede bir ismin hemen sonrasında tek başına bir V3 varsa burada bir ilgi zamiri kısaltılmıştır demektir.
The method used(Kullanılan metod.)
The language spoken(Konuşulan dil.)
The car sold(Satılan araba.)
The man speaking. (Konuşan adam)
The man spoken. (Konuşulan adam)
The boy beating his friend. (Arkadaşlarını döven çocuk.)
The boy beaten. (Dövülen çocuk.)
The employee sending this pocket. (Paketi gönderen memur.)
The employee sent. (Gönderilen memur.)
The members appointing. (Atanan üyeler.)
The members appointed. (Atanan üyeler.)
Çoğu fiillerin (düzenli fiiller) birinci ve ikinci halleri birbirine eşittir. Bu nedenle “Simple Past” ve kısaltmadaki “Passive” yapısı karışıklığı doğuyor. Bu karışıklık nasıl giderilebilir? Önümüzdeki ders öğreneceğiz.
İlgi Zamirlarinin kısaltılması konusunu pekiştirmek için birkaç örnak yazalım. Çünkü önemli bir konudur. Çalışırken en fazla egzersizin bu konuda yapılması gerekir.
We can’t approve of the events occuringin the region. (Bölgede meydana gelen olayları onaylayamayız.)
Occur:
Take place: olmak, vukku bulmak, meydana gelmek
Happen:
Bu tür cümleleri çevirirken İlgi Zamiri cümleciğini daire içine alıp, kalan kısmı çeviririz. Daha sonra İlgi Zamiri cümleciğini de çevirip, cümledeki isimden önce söyleyerek tüm cümleyi çevirmiş oluruz.
I haven’t received yet the letter sent. (Gönderilen mektubu henüz almadım.)
I haven’t received yet sent. the letter (Gönderilen mektubu henüz almadım.)
İlgi Zamirinin kısaltmasından sonra geriye kalan ve passive’lik anlamını katan V3 , bir sıfat sözcüğüymüş gibi aynı gerund’ daki harekete sahip olup, ismin önüne getirilebilir. Yukarıdaki cümleyi bu açıklamaya göre yazdık. İkisinin de anlamı aynıdır.
The matter reportedrevealed his innocence.(Bildirilen husus onun suçsuzluğunu ortaya çıkardı.)
Önceki dersimizde, düzenli fiillerin V2 ve V3 hallerinin birbirine eşit olmasından dolayı Passive durumdaki İlgi Zamirleri cümleciğinin kısaltılmasında Simple Past – kısaltmadaki Passive karışıklığından bahsetmiştik. Ayrıca bu karışıklık nasıl çözülebilir diye bir soru sormuştuk. Bu sorunun cevabını şimdi öğrenelim:
Böyle bir cümlede V3 olan ismin yanında olandır. İsmin yanında olma özelliği ile Passive’lik anlamını veren V3 fiilini ayırd etmiş oluyoruz. Diğeri ise çekime girmiş ve V2 olarak kullanılan fiildir.
Veil:örtmek
Reveal:ortayaçıkarmak
He had to accept the priceoffered.(Önerilen fiatı kabul etmesi gerekti.)
The information givenas regards this was not true. (Buna ilişkin olarak verilen bilgi doğru değildi.)
Redard:…e ilişkin
The police had to disperse the crowd gathering. (Polis toplanan kalabalığı dağıtmak zorunda kaldı.)
Disperse: dağıtmak
Crowd:kalabalık
Gather: toplanmak, bir araya gelmek
İlgi Zamirlerinin kısaltmasında Active ve Passive yapılarının olumsuz yapıları da vardır. Bunun için gerund ve V3 ‘ten önce olumsuzluk eki olan “not” yazmak yeterli olacaktır. Olumsuz yapıdan örnek verecek olursak;
The information not givenwas true. (Verilmemiş olan bilgi doğruydu.)
İlgi zamirleri cümleciklerinde şimdiye kadar yaptığımız kısaltmalar geçmişte veya şu an içinde olan olayları kapsıyordu. Peki gelecek zaman için yapı nasıldır???
***Not: Geleceğe yönelik kısaltmalarda mastarlardan faydalanılır. Active cümlecikler için active mastar; Passive cümlecikler için passive mastar kullanıyoruz.
The teacher to givethe course. (Kursu verecek (olan) hoca)
Yapının ilgi zamiri kısaltması olduğu nasıl anlaşılacak???
Normalde bir cümlede mastar yüklemin hemen yanındadır. İlgi zamirleri cümleciklerinin kısaltmasında ise (ismi nitelediğinden) mastar ismin hemen yanındadır. Bu özelliği ile ilgi zamirleri cümleciklerinin kısaltmasındaki mastarı – ki bu gelecek zaman anlamı katıyor – ayırt etmiş oluyoruz.
The results of the election held last week were not announced. (Geçen hafta yapılan seçimlerin sonuçları ilan edilmedi.)
Announce:ilan etmek, duyurmak
Election:seçim
Hold: (held, held) tutmak, yapmak, durmak
He will not become a candidate in the election to be held next year. (O gelecek yıl yapılacak (olan) seçimde aday olmayacak.)
I didn’t want to participate in the party to be doneby our friends. (Arkadaşlarımız tarafından yapılacak (olan) partiye katılmak istemedim.)
Not: Dikkat edilirse “to participate” mastarı yüklemden sonra gelmiştir. Bu nedenle normal olarak kullanılan mastardır. “to be done” olarak passive yapıda kullanılmaış olan mastar ise isimden hemen sonra kullanılmıştır. O zaman bu mastar gelecek zaman anlamını veren mastardır diyoruz. Yapıyı bu şekilde görüp, çeviriyi yapmak çok önemlidir.
The members to participatein the meeting should apply to me as soon as possible. (Toplantıya katılacak olan üyelerin mümkün olan en kısa zamanda bana başvurmaları gerekir.)
The bridge to be constructed(İnşa edilecek (olan) köprü.)
Construct:inşa etmek, yapmak, kurmak
The students to goabroad. (Yurt dışına gidecek (olan) öğrenci.)
The passengers to get on the plane. (Uçağa binecek (olan) yolcular.)
The project to be conducted. (Yürütülecek (olan) proje.)
Conduct:götürmek, yürütmek, taşımak
The man to see you is adoctor. (Sizi görecek (olan) adam doktordur.)
The man to kill(Öldürecek (olan) adam)
The man to be killed. (Öldürülecek (olan) adam.)
The man killing. (Öldüren adam.)
The man killed. (Öldürülen adam.)
The man to kill. (Öldürecek adam.)
The man to be killed. (Öldürülecek adam.)
Aslında “öldürülen adam” ifadesinde de bir “gerund” vardır. Bu cümlenin Inglizcedeki normal yazılımı “the man (being) killed” şeklindedir. Burada “being” kısaltıldığı için yazılmıyor. Bu durumda kısaltmalarda ister aktif ister passif olsun, şu an ve geçmişteki olaylarda “gerund”dan faydalanıyoruz. Gelecekteki olayları da kısaltırken mastarlardan faydalanıyoruz.
Peki mastar neden “…ecek, …acak” anlamını veriyor? Bunun cevabı “Be to” kalıbında saklıdır.
Be to: Inglizce’de “be to” kalıbı üç yerde kullanılmaktadır.
1. ) …mektir: My duty is toteach English. (Görevim Inglizce öğretmektir.)
2. ) Gerekir (have to) : I am toleave my countyr. (Ülkemi terk etmem gerekiyor.)
3. ) …ecek, …acak (Shall=Will): The President is tovisit Romenia.(C.B’nı Romanyayı ziyaret edecek.)
Yalnıv ikinci kullanımda “be to” ifadesi “have to” dan farklı olarak bir “yor” anlamı içerir.
“Be to” ifadesinin bu şekilde üç farklı kullanımı vardır. Kullanımın hangi yapıda olduğunu çerçeveden çıkarıyoruz. Daha çok cümlenin anlamına bakarak uygun düşen ifaseyi kullanıyoruz.
The students who willparticipate (Katılacak olan öğrenciler.)
The students who are toparticipate. (Katılacak olan öğrenciler.)
Birinci cümlede “will”, ikinci cümlede “be to” kullanılmıştır. İki kullanımda “…ecek, …acak” anlamını vermektedir.
İkinci kullanımda ilgi zamiri kısaltmasını yaparsak; ilgi zamiri ile birlikte be fiili de çıkartılacağından sadece mastar kalmış olur ve bu da “…ecek, …acak” anlamını verir.
Not: Mastarların kısaltma yapısında mutlaka bir tümleç olmalıdır. KPDS’de bu ayrıntı sorulmaz.
Nesne Durumunda (…dığı) İken Kısaltma
1.) Defining (tanımlanan) Yapılarda:
The letter which he had sentwas lost. (Onun gönderdiği mektup kayboldu.)
The letter he had sentwas lost. (Onun gönderdiği mektup kayboldu.)
Defining yapılarda kısaltma yapılırken sadece İlgi Zamiri atılır. Kısaltılmış bu yapıları görmek ve çevirirken “…dığı” anlamını vermek zordur.
Geliştirilecek İpucu: Bir cümlede, birinci kelimeden sonra virgül olmadan bir şahıs zamiri veya bir isim gelmişse burada mutlaka bir İlgi Zamiri kısaltması vardır demektir. Çünkü Inglizce’de iki isim yanyana gelmez.
We couldn’t decided on the matter they put forward. (Onların ortaya koyduğu konuda karar veremedik.)
I didn’t received the document he sent. (Onun gönderdiği belgeleri almadım.)
The price they askedwas to high (Onların söylediği fiat oldukça yüksekti.)
2. ) Non-Defining (Tanımlanmayan) Yapılarda:
Non-Defining yapılarda kısaltma yapılamaz.
Your brother , who(m) I met yesterday, seems very sempathic. (Dün gördüğüm kardeşiniz çok sempatikti.)
Önemli Bir Not
Eğer İlgi Zamirinin nitelediği isimden önce “the first, the only, the last, the second” gibi bir sıra sayısı veya “the most” gibi superlative yapı var ise mastar , gelecek zaman yerine geçmişi vurgulayacaktır.Yani çeviride “…cek, …cak” eki “…en, …an” ekine döner.
The man to get out off the bus.(Otobüsten inecek adam)
The firs man to get out off the bus.(Otobüsten ilk inen adam)
İkinci cümlede, İlgi Zamirinin nitelediği “man” isminin önünde bir sıra sayısı olduğu için geçmiş vurgalanmış oldu.
The country not to be represented. (Temsil edilmeyecek ülke.)
The only country not to be represented. (Temsil edilmeyen tek ülke.)
The report to be submitted. (Sunulacak rapor.)
The last report to be submitted. (Sunulan son rapor.)
The man to be killed. (Öldürülecek adam.)
The only man to be killed. (Öldürülen son adam.)
Ahmet was student to leave the classroom. (Ahmet sınıftan ayrılacak öğrenciydi.)
Ahmet was the last student to leave the classroom. (Ahmet sınıftan ayrılan son öğrenciydi.
Bu içerik internet kaynaklarından yararlanılarak sitemize eklenmiştir
Ekleyen: Berke
Editörün Seçtikleri
POPÜLER MESAJLAR
