parts of speech
İngilizcede sekiz sözbölüğü vardır. İngilizce sözcüklerin her biri bu sekiz türden birine aittir. Ancak, çeşitli anlam ve kullanılışı olan bir sözcük bu gruplardan birden fazlasına girebilir. Bu bakımdan birçok sözcük için sekiz gruptan şu gruba aittir demek mümkün değildir. Sadece o kullanılışıyla hangi gruba ait olduğu söylenebilir. Aynı sözcük başka bir anlamda kullanılışıyla diğer bir grup içinde yer alabilir.
Örneğin fast sözcüğü,
“oruç” anlamında isim
“oruç tutmak” anlamında fiil
“hızlı” anlamında sıfat
“hızlı, hızlı olarak” anlamında zarf
olarak kullanılabilir. Birçok sözcük için de durum aynıdır. Bu bakımdan bir sözcüğü öğrenirken onun anlamlarını ve bu anlamlardayken hangi grupta olduğunu da bellemek gerekir.
Sözünü ettiğimiz sekiz sözbölüğü şunlardır: Parantez içinde verilen örnek sözcüklerden bazılarının yukarıda sözünü ettiğimiz gibi birden fazla grup içinde olabileceğini hatırdan çıkarmayınız.
1.NOUNS – isimler (table, beauty, Helen, army)
2. ADJECTIVES – sıfatlar (good, white, this, every, what, some, my)
3. PRONOUNS – zamirler (you, he, this, each, himself, many, which)
4. VERBS – fiiller (go, learn, have, write)
5. ADVERBS – zarflar (quickly, badly, now, here)
6. PREPOSITIONS – edatlar (in, on, under, across, since)
7. CONJUNCTIONS – bağlaçlar (and, or, so, but)
8. INTERJECTIONS – ünlemler (Hey! Oh! Heaven!)
NOUNS-İSİMLER
common nouns – cins isimler
proper nouns – özel isimler
abstract nouns – soyut isimler
collective nouns – topluluk isimleri
compound nouns – birleşik isimler
ismin tanımı
Varlıklara ad olan sözcüklere isim denir. İsimler, insan, hayvan eşya gibi varlıkları ve soyut kavramları adlandıran sözcüklerdir.
tree (ağaç) Mary
book (kitap) Ankara
house (ev)England
dog (köpek) Mrs Miller
man (adam) Ahmet
student (öğrenci) Turkey
crowd (kalabalık) beauty (güzellik)
group (grup) happiness (mutluluk)
team (takım) courage (cesaret)
army (ordu) whiteness (beyazlık)
class (sınıf) health (sağlık)
flock (sürü) poverty (yoksulluk)
sözcükleri birer isimdir. Bunlar tanımda belirttiğimiz şeyleri adlandırmaktadırlar.
isimlerin türleri
İngilizcede isimler genel olarak Türkçede olduğu gibidirler. Bunların türlerini ve özelliklerini sırayla görelim:
İngilizcede isimler aşağıda gördüğümüz dört gruptan birine girerler.
1. common nouns /’komın naunz/ cins isimler
2. proper nouns /’propı naunz/ özel isimler
3. abstract nouns /’ebstrekt naunz/ soyut isimler
4. collective nouns /kı’lektiv naunz/ topluluk isimleri
Bu grupları teker teker ele alıp inceleyelim :
1. common nouns – cins isimler
Tanımdaki örneklerin ilk bölümünde bulunan tree, house, man, dog gibi sözcükler common nouns sınıfındandırlar. Bunlar gösterdikleri varlıkların tümüne aittirler. Örneğin, tree (ağaç) sözcüğü tüm ağaç cinsinin ismidir; student (öğrenci) sözcüğü tüm öğrenciler için kullanılan bir isimdir.
table (masa) radio (radyo)
girl (kız) cat (kedi)
horse (at) shop (dükkân)
teacher (öğretmen) father (baba)
sözcükleri isimlendirdikleri türün hepsine isim olan ve hepsi tarafından paylaşılan isimlerdir. Bunlar birer common noun – cins isimdir.
2. proper nouns – özel isimler
Yukarıda gördüğümüz ve bir türün hepsine ait olan isimlere karşın, sadece bir tek şeye ait olan ve yalnız onu belirten isimler vardır. Bunlara proper nouns – özel isimler denir. Çoğunlukla şahıs, yer gibi varlıklara ait olan bu özel isimler Mary, Almanya, Paris, Konya, Mr Brown gibi bir tek şahıs veya yere ait olan, sadece onu gösteren sözcüklerdir.
Tom Himalaya
Miss Smith Berlin
Selma Mr Green
İstanbul İspanya
New York London
Özel isimlerin baş harfleri daima büyük harfle yazılır.
3. abstract nouns – soyut isimler
Elle tutulup gözle görülen ve yukarıda gördüğümüz tür isimlerle isimlendirilen varlıklardan başka, birer kavram, nitelik, durum gösteren isimler vardır ki bunlar abstract nouns – soyut isimler türünü oluştururlar.
goodness (iyilik) joy (sevinç)
length (uzunluk) poverty (yoksulluk)
belief (inanç) charm (cazibe)
beauty (güzellik) hope (ümit)
fear (korku) hunger (açlık)
4. collective nouns – topluluk isimleri
Aynı cinsten birçok varlığı topluca adlandıran, onları bir bütün olarak belirten sözcüklere collective nouns – topluluk isimleri denir. Örneğin, forest (orman), crowd (kalabalık), audience (dinleyiciler), cattle (sürü) gibi isimler ağaç, insan, hayvan topluluklarını bir bütün olarak adlandırırlar.
committee (kurul) group (grup)
class (sınıf) family (aile)
compound nouns – birleşik isimler
Dört grupta topladığımız isimlerin bazıları birleşerek compound nouns birleşik isimler meydana getirirler. Bunların bazıları birleşik, bazıları ise aralarında (-) işareti ile yazılırlar.
teapot (çaydanlık) armchair (koltuk)
bedroom (yatak odası) maid-servant (kadın hizmetçi)
civil servant (memur) childcare (çocuk bakımı)
newspaper (gazete) shoemaker (ayakkabıcı)
bookseller (kitapçı) housewife (ev hanımı)
İsimlerin dört türünü ve bazı isimlerin birleşerek meydana getirdikleri birleşik isimleri gördükten sonra İngilizce isimlerde dişilik, erkeklik, cinsiyetsizlik durumlarını belirleyen (gender /’cendı/ – cins) konusunu, bundan sonra isimlerin nasıl çoğul hale getirileceğini açıklayan (plural /pluı:rıl/ – çoğul) konusunu, daha sonra da isimlerin cümle içindeki halini açıklayan (case /keys/ – hal) konularını inceleyerek isim konusunu tamamlayacağız.
GENDER /’cendı/ – CİNS
eril, dişil şekiller
İngilizcede isimlerin dişi, erkek veya cinsiyetsiz oluşları Almanca, Fransızca dillerinde olduğu gibi gramer bakımından değil gerçek anlamları ile saptanır.
1. eril (erkek) cins
Man (adam), father (baba), policeman (polis), boy (erkek çocuk) gibi gerçekten erkek varlıkları gösteren isimler masculine gender /meskyulin cendı/- eril cins’tir.
2. dişil (dişi) cins
Woman (kadın), mother (anne), girl (kız), aunt (teyze) gibi dişi cins varlıkları gösteren isimler feminine gender /feminin cendı/ – dişil cins’tir.
3. cinsiyetsiz
Table (masa), book (kitap), car (otomobil), ship (gemi) gibi cansız varlıkları gösteren isimler neuter gender /’nyu:tı cendı/ – cinsiyetsiz cins’tir.
4. ortak cins
Teacher (öğretmen), child (çocuk), parent (ebeveyn), friend (arkadaş) gibi her iki cinsten olabilecek varlıkları gösteren isimler common gender /komın cendı/ – ortak cins’tir.
eril isimlerin dişil şekilleri
Bazı eril isimler, sonlarına ekler getirilerek dişil şekline sokulurlar.
actor (aktör) actress (aktris)
host (erkek ev sahibi) hostess (kadın ev sahibi)
waiter (erkek garson) waitress (kadın garson)
conductor (biletçi) conductress (kadın biletçi)
hero (erkek kahraman) heroine (kadın kahraman)
Bazı isimlerin eril ve dişil şekilleri vardır.
prince (prens) princess (prenses)
bull (boğa) cow (inek)
cock (horoz) hen (tavuk)
boy (erkek çocuk) girl (kız çocuk)
uncle (amca, dayı) aunt (hala, teyze)
brother (erkek kardeş) sister (kız kardeş)
son (oğul) daughter (kız evlat)
husband (eş, koca) wife (eş, karı)
father (baba) mother (anne)
man (adam) woman (kadın)
lord (lord) lady (leydi)
nephew (erkek yeğen) niece (kız yeğen)
master (efendi) mistress (hanım)
bachelor (bekâr erkek) spinster (bekâr kadın)
widower (dul erkek) widow (dul kadın)
Bazı isimlere dişilik gösteren she, girl, woman gibi sözcükler eklenerek dişil cins isimler yapılır.
friend(arkadaş) girl-friend (kız arkadaş)
goat (keçi) she-goat (dişi keçi)
salesman (erkek satıcı) saleswoman (kadın satıcı)
spokesman (erkek sözcü) spokeswoman (kadın sözcü)
chairman (erkek başkan) chairwoman (kadın başkan)
——————————————————————————–
CASES OF NOUNS – İSİMLERİN HALLERİ
possessive case /pı’zesiv keys/- mülkiyet hali
İsimlerin mülkiyet hali (tamlayan hali) aşağıdaki kurallara göre yapılır.
1. İsmin mülkiyet hali tekil isimlerin sonuna (‘s) konularak yapılır.
the girl’s hat kızın şapkası
the teacher’s book öğretmenin kitabı
a policeman’s shirt bir polisin gömleği
Mehmet’s friend Mehmet’in arkadaşı
Tom’s house Tom’un evi
the horse’s legs atın bacakları
a child’s toy bir çocuğun oyuncağı
Turkey’s exports Türkiye’nin ihracatı
Sonu (s) ile bitmeyen çoğul isimler de (‘s) ile mülkiyet haline girerler.
the women’s shoes kadınların ayakkabıları
the children’s toys çocukların oyuncakları
2. (s) ile sona eren çoğul isimlere sadece (‘) ilave edilir.
the girls’ hats kızların şapkaları
the soldiers’ barracks askerlerin kışlası
the students’ school öğrencilerin okulu
the cows’ horns ineklerin boynuzları
the dogs’ tails köpeklerin kuyrukları
3. Sonu (s) ile biten özel isimler (‘s) veya sadece (‘) alırlar. Her iki şekil de mümkündür:
Mr Jones’s father Bay Jones’un babası
Mr Jones’ father Bay Jones’un babası
4. Birleşik isimlerde son ismin sonuna (‘s) ilave edilir.
His father-in-law’s bag Kayınpederinin çantası
My mother-in-law’s hat Kayınvalidemin şapkası
5. Bir şeye sahip olan kişiler birden fazlaysa sadece son isme (‘s) ilave
edilerek mülkiyet haline sokulur.
Turgut and Selma’s dog Turgut ve Selma’nın köpeği
The girl and her friend’s Kız ve arkadaşının dairesi
flat
Your mother and father’s Annen ve babanın odası
room
(‘s) ve (of) ile mülkiyet halinin kullanılışı
Genel olarak (‘s) ile mülkiyet hali insan ve hayvanlar için kullanılır. Yani (‘s) ilavesinin yapılacağı isim bir insan veya hayvan gösteren isim olmalıdır. Örneğin, man (adam), teacher (öğretmen), the pilot (pilot), Mr Smith (Mr Smith), the horse (at), the bird (kuş)
Selim’s pen Selim’in kalemi
the workman’s shoes işçinin ayakkabıları
the pilot’s hat pilotun şapkası
the pilots’ hats pilotların şapkaları
the cat’s tail kedinin kuyruğu
the elephant’s teeth filin dişleri
Gordon’s friends Gordon’un arkadaşları
the soldiers’ gun askerlerin silahı
the soldier’s gun askerin silahı
Cansız varlıklara ait isimlerin mülkiyet hali bu isimlerin önüne of getirilerek yapılır.
of the door kapının
the key of the door kapının anahtarı
of the garden bahçenin
the walls of the garden bahçenin duvarları
of the church kilisenin
the doors of the church kilisenin kapıları
of the trees ağaçların
the leaves of the trees ağaçların yaprakları
of the room odanın
the window of the room odanın penceresi
of the table masanın
the legs of the table masanın ayakları
Cansızların mülkiyet halinin of ile yapılması kuralına uymayarak, insan ve hayvanlar için kullanılan (‘s) ile mülkiyet hali yapılan isimler şunlardır:
a. Gemi ve diğer deniz araçları.
the ship’s deck geminin güvertesi
the yacht’s crew yatın tayfası
b. Zamanla ilgili sözcükler.
a week’s holiday bir haftalık tatil
today’s newspaper bugünün gazetesi
five days’ work beş günlük iş
twenty minutes’ break yirmi dakikalık istirahat
tomorrow’s program yarının programı
an hour’s time bir saatlik zaman
half a day’s walk yarım günlük yürüyüş
yesterday’s news dünün haberi
ten minutes’ delay on dakikalık gecikme
an hour’s wait bir saatlik bekleyiş
c. Para isimleriyle birlikte worth sözcüğü kullanıldığı takdirde.
fifty billion liras’ worth of elli milyar liralık evler
houses
a dollar’s worth of food bir dolarlık yiyecek
two pounds’ worth of iki paund’luk çiçek
flowers
d. Bazı deyimlerdeki isimler.
a stone’s throw bir taş atımı (mesafe)
the journey’s end yolculuğun sonu
at his wit’s end şaşırmış
in the mind’s eye hayalde, düşte
the water’s edge su kenarı
e. İşyeri gösteren isimler genellikle (‘s) almış durumda kullanılarak onu izleyecek (sahip olunan) isim kaldırılır.
butcher’s (butcher’s shop) kasap (kasap dükkânı)
chemist’s (chemist’s shop) eczane (eczane dükkânı)
f. Bazı cümlelerde bu sözcüğü tekrarlamamak için sahip olan isme (‘s) eklenerek sahip olunan isim kaldırılır.
This is my chair, and this is Bu benim sandalyem, bu annemin-
my mother’s. kidir.
She brought your letters Sizin mektuplarınızı getirdi, fakat
but she didn’t bring Tom’s. Tom’unkini getirmedi.
Is it your book or your O senin kitabın mı yoksa kız kar-
sister’s? deşininki mi?
Bu cümlelerde mother’s isminden sonra chair, Tom’s isminden sonra letters, sister’s isminden sonra book tekrarlanmamıştır.
g. Bazı durumlarda bir cümlede hem of hem de (‘s) ile yapılmış iki mülkiyet hali birden bulunur.
a friend of Hasan’s Hasan’ın bir arkadaşı
a book of Hemingway’s Hemingway’in bir kitabı
a play of Arthur Miller’s Arthur Miller’in bir piyesi
(‘s) ve (of) kullanılmadan yapılmış isim tamlamaları
Türkçede olduğu gibi İngilizcede de iki isim yan yana gelerek bir tamlama yaparlar. Bu tamlamalar bazan iki yalın isimden, bazan bir isim ve ing alarak isim olmuş sözcükten oluşur.
college library kolej kitaplığı
garden gate bahçe kapısı
kitchen table mutfak masası
summer holiday yaz tatili
travel agent seyahat acentesi
winter clothes kış giysileri
petrol tank benzin deposu
tennis court tenis kortu
bottle-opener şişe açacağı
love story aşk öyküsü
car driver oto sürücüsü
traffic lights trafik ışıkları
river bank nehir kenarı
fruit picking meyve toplama
weight-lifting ağırlık kaldırma
stamp-collecting pul toplama
bird-watching kuş gözleme
surf-riding sörf yapma
waiting list bekleme listesi
fishing-rod balık oltası
dining-room yemek odası
driving licence sürücü belgesi
swimming pool yüzme havuzu
Kaynak: bu içerik internet kaynaklarından yararlanılarak sitemize eklenmiştir.
Editörün Seçtikleri
POPÜLER MESAJLAR
