12 AY
A.Hazırlık
a.Ön Hazırlık
→Öğretmenin Hazırlığı
Metin işleme sürecinde kullanılmak üzere mevsim şeridi, müzik kaseti, mevsimlerle ilgili resim, şiir, yazı, atasözü, deyim vb. araç gereçler hazırlanacak.
Öğrencilerin Hazırlığı
Öğrencilerden; yazlık, kışlık elbise resimleriyle sebze, meyve resimleri, mevsimle ilgili şiir, resim getirmeleri istenir.
b.Zihinsel Hazırlık
1.Ön Bilgileri Harekete Geçirme
Öğrencilere;
-Hangi mevsimlerde, ne giyiniriz?
-Giydiğimiz kıyafetlerin özellikleri nelerdir?
-Şimdi pazarda hangi meyve ve sebzeler satılıyor?
-Turşu ne zaman kurulur?
-Kömür ne zaman alınır?
vb. sorular sorulur.
2.Anahtar Kelimelerle Çalışma
Öğrencilere, şiirde kullanılan;”kavurur, kazma, harman, ömür” anlamlarını bulmaları amacıyla Çalışma Kitabı’ndaki 1. Etkinlik yaptırılır. Bu kelimelerin çağırıştırdıkları sorulur ve bunları zincir haritasıyla ifade etmeleri istenir.
Çalışma Kitabı – S. 94
1. Etkinlik
Aşağıdaki karışık olarak verilmiş harfleri anlamlı bir kelime oluşturacak şekilde düzenleyiniz. Bulduğunuz kelimelerle verilen anlamları eşleştiriniz.
k a r m
v u a k ……………. Yaşam, hayat
k a a
z m …………….. Çok sıcak olmak,
sıcaktan yakmak.
h a m Toprağı kazmak için
a r n kullanılan ağaç saplı
………………. demir araç.
ö m
ü r ……………….. Tahılları tanelerinden
ayırma işi.
kavurmak: 1.Bir şeyi bir kabın içinde su katmadan kızartarak pişirmek:
“Madenden bir kap içine bunları koyup kavuracağız.”- S. Birsel.
2.Rüzgâr, soğuk, sıcak vb. kurutmak, yakmak:
“Rüzgâr ekinleri kavurdu.”- .
3.mecaz Çok üzmek, yakmak, mahvetmek:
“Memleketi kavuran kıtlık buranın semtine uğramamıştır.”- H. R. Gürpınar.
kazma: 1.Kazmak işi.
2.Toprağı kazıp kaldırma, düzeltme vb. işlerde kullanılan ağaç saplı demir araç:
“Bu yolun o tarihte bitmesi için ne kadar paraya, ameleye, kazma ve küreğe ihtiyacınız vardır?”- F. R. Atay.
3.sıfat Kazılarak yapılmış:
“Kazma yazı.”- .
4. sıfat, argo Kaba, görgüsüz (kimse).
harman: 1. Biçildikten sonra tahıl demetlerinin üzerinden düven geçirilerek tanelerin başaklarından ayrılması işi.
2.Bu işin yapıldığı yer veya mevsim:
“Çocuğum başka çocuklarla beraber harmanda düvene binmiş dönüyor.”- R. N. Güntekin.
3.Birçok çeşitten birer parça alıp yeni birleşim oluşturma işi:
“Çay harmanı. Tütün harmanı.”- .
4.Selüloz açılması aşamasından başlayıp kâğıt veya karton sayfasının meydana gelmesine kadar kullanılan bir veya birkaç kâğıt hamuru ile diğer malzemelerin meydana getirdiği sulu süspansiyon.
5.Herhangi bir şeyin toplu hâlde bulunduğu, işlendiği veya satıldığı yer.
6. mecaz Herhangi bir şeyin çok bulunduğu yer:
“Yiğidin harman olduğu yer.”- .
ömür:
Kelimelerin anlamlarıyla o kelimeleri birer cümle içinde kullanarak defterlerine yazmaları istenir.
Anlamı bulunan ve cümle içinde kullanılan kelimeleri alfabetik sıraya koymaları istenir.
3.Amaç Belirleme
Öğrencilerden, dinlemenin kendilerine neler sağlayacağını söylemeleri istenir.
Öğrencilerden, şiirin ana duygusunu ve konusunu belirlemeleri, şiirde verilen bilgilerle kendi bilgilerini karşılaştırmaları, dinlediklerinde geçen varlıkları ve olayları sınıflandırmaları istenir.
B.ANLAMA
a.Dinleme, Okuma ve Görsel Okuma
1.Dinleme
Öğrencilere, şiirin bir kez sesli olarak okunacağı, dinleme sırasında kitaplarının kapalı olması gerektiği söylenir.
Dinlemenin önemini fark edebilmeleri amacıyla, dinleme sırasında görsel okuma etkinliği yapacakları söylenecek.
Dinleme sırasında Çalışma Kitabı’ndaki 2. Etkinlik yaptırılır.
Çalışma Kitabı – S. 95
2. Etkinlik
Metni dinlerken resimlerin karşılığını bitişik eğik yazı ile yazınız.
Yılın ilk ayı ocak, Eylüle yoktur sözüm,
Kar yağar kucak kucak. Getirir incir, üzüm.
İkinci ayı şubattır, Ekim ayı gelince,
Soğuğu pek berbattır. Kapılırız sevince.
Mart kapıdan baktırır, Kasımın yağmuru bol,
Kazma kürek yaktırır. Üşüme dikkatli ol.
Nisanda çiçek açar, Aralık yılın sonu,
Sevinçle kuşlar uçar. Soğuktur eni konu.
Mayısta kiraz yeriz, Bu on iki arkadaş
Kuzuları severiz. Bizlere olur yoldaş.
Haziranda yaz başlar, Hepsi güzel, sevinçli,
Dağılır arkadaşlar. Çalışana verimli.
Temmuz yakar, kavurur, Tembeller ay, gün seçer,
Ekinleri oldurur. Ömürleri boş geçer.
………………………………………………………………..
! Daha sonra, dinleme sırasında uyulması gereken kurallar hatırlatılır.
2.Okuma
Amaç Belirleme
-Şiiri okuma sonunda neler öğreneceğinizi düşünüyorsunuz?
-Bu şiiri okumanızın nedenleri neler olabilir?
vb. sorularla öğrenciler okuma amaçlarını belirlemeye yönlendirilir.
Okuma öncesinde okumaya hazırlık yaptırılır. Bu amaçla; okuma sırasında oturma şeklinin ve göz ile kitap arasındaki mesafenin nasıl olması gerektiği anlatılır.
! Daha sonra, okuma sırasında uyulması gereken kurallar hatırlatılır.
Hazırlık Soruları
1.En sevdiğiniz ay hangi aydır?
2.Eylül ayı size neler hatırlatır??
12 AY
………………………………………………
Şair: Rakım ÇALAPALA Resimleyen: Burcu GÜVENSOY
…………………………………………….
Yılın ilk ayı ocak, Ağustos harman ayı,
Kar yağar kucak kucak. Sevinir köylü dayı.
İkinci ayı şubattır, Eylüle yoktur sözüm,
Soğuğu pek berbattır. Getirir incir, üzüm.
Mart kapıdan baktırır, Ekim ayı gelince,
Kazma kürek yaktırır. Kapılırız sevince.
Nisanda çiçek açar, Kasımın yağmuru bol,
Sevinçle kuşlar uçar. Üşüme dikkatli ol.
Mayısta kiraz yeriz, Aralık yılın sonu,
Kuzuları severiz. Soğuktur eni konu.
Haziranda yaz başlar, Bu on iki arkadaş,
Dağılır arkadaşlar. Bizlere olur yoldaş.
Temmuz yakar, kavurur, Hepsi güzel, sevinçli,
Ekinleri oldurur. Çalışana verimli.
Tembeller ay, gün seçer,
Ömürleri boş geçer.
(Çocuk Şiirleri Antolojisi,
Abdullah Ercan)
Değerlendirme Soruları
1.Dört mevsim yaşamıyan ülkeler hangileridir?
2.Mevsimlerin özellikleri nelerdir?
………………………………………………………………….
Örnek okuma yaptıktan sonra, şiir öğrencilere okutulur.
Bu amaçla:
-Öğrencilerden, şiiri bir kez sessiz okuma yapmaları ve okuma sırasında anlamını bilmedikleri kelimeleri belirlemeleri istenir.
-Daha sonra şiir sesli olarak okutulur.
-Öğrencilerden şiiri paylaşarak okumaları istenebilir.
-Öğrencilerden okuma sırasında anlama tekniklerin kullanmaları istenir.
-Aşağıdaki paragraf tahtaya yazılır. Öğrencilerin paragrafta bulunan anlam çelişkisini fark etmelerine yardımcı olunur.
“Gerçekten de gece büyük bir kar fırtınası çıkmıştı. Böylesine beyazlığı hiç görmemişlerdi son yıllarda. Osman Bey “İyi ki pazar. Yoksa çoluk çocuk sokaklarda perişan olacaktık.” dedi. Sonra çocuklarla birlikte alışverişe çıkmaya karar verdiler.”
3.Anlamı Bilinmeyen Kelimelerle Çalışma
Okuma sırasında belirlenen anlamını bilmedikleri kelimelerin anlamlarını öğrenmeleri amacıyla öğrencilere şu çalışmalar yaptırılabilir
Cümlenin bağlamından anlamını bulmaları amacıyla öğrencilere, içinde bilinmeyen kelimelerin kullanıldığı cümleler verilebilir.
Anlamı bilinmeyen kelimelerin anlamlarını veren görseller sunulabilir. Bilinmeyen kelimelerin anlamlarını veren görseller sunulabilir.
Daha sonra kelimeleri birer cümle içinde kullanmaları ve kelimelerin çağrıştırdıklarını açıklamaları istenir.
Anlamı bulunan ve cümle içinde kullanılan kelimeler alfabetik sıraya konmaları istenir.
berbat: 1.Kötü:
“Eskisinden daha berbat, iyileşmek ne gezer.”- M. A. Ersoy.
2.Bozuk:
“Yol berbat, toz toprak üstümüze savruluyor.”- S. M. Alus.
3.Çirkin, beğenilmeyen:
“Sanatta politika ne kadar berbatsa politikada sanat da o kadar iğrenç olur.”- B. Felek.
4.Darmadağın, bakımsız, perişan, viran:
“Berbat bir han odası.”- Y. Z. Ortaç.
ekin: 1.Tahılın tarlaya atıldığı andan harman oluncaya kadar aldığı durum:
“Yağmur vaktinde ve yeterince yağmalı; ekinlere kına, pancarlara kurt düşmemeli.”- T. Buğra.
2.Kültür, hars.
kapılmak: 1.Kapma işine konu olmak.
2.Sürüklenmek.
3.mecaz Birine güvenip boş bulunarak aldanmak:
“Ben onun sözlerine kapıldım.”- .
4.mecaz Bir kimseye tutulmak, bağlanmak, aşırı sevgi duymak:
“Kızın güzelliğine kapılarak evlenme teklif etti.”- .
5.mecaz Bir şeyin veya kimsenin güçlü etkisinde kalmak:
“Bu iki şiiri övenler onların kalıbından gelen ucuz bir güzelliğe kapılırlar.”- S. Birsel.
…………………………………………………………..
4.Görsel Okuma
Öğrencilerden, şiirde geçen görselleri yorumlamaları istenir.
Öğrencilerden, mevsim şeridini incelemeleri istenir. Mevsim şeridi ile şiirin görsellerindeki benzerlikler buldurulur.
Öğrencilere, “Torbanı Doldur” etkinliği yaptırılır.
TORBANI DOLDUR
Mevsimlerle ilgili önceden hazırlanan meyve, sebze, kıyafet vb. resimler masanın üzerine koyulur. Daha sonra öğrencilerden dört tanesi seçilir, ellerine birer torba verilir. Her biri bir mevsimi temsil eder. Söylenen mevsim isimlerine göre öğrenciler masadaki resimleri torbalarına koyarlar. Resimler bittikten sonra torba boşaltılır. Torbadan çıkan resimleri tek tek tahtaya yazmaları istenir. Mevsim torbalarına yanlış konulan resimler doğru yere yerleştirilir. Diğer öğrencilerden de yazılanlar listesinden bu kelimelerin hangi mevsime ait olduğunu bulmaları sağlanır.
b.Metni İnceleme
Öğrencilere, şiirle ile ilgili aşağıdaki sorular sorulur:
-İlkbahar mevsiminde doğada ne gibi değişiklikler olur?
-“Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır.” sözünden ne anlıyorsunuz?
-Yaz mevsiminde neler olur?
-Şiiri siz yazsaydınız başlığı ne olurdu? Şiirin ana duygusu nedir?
Öğrencilere, okudukları şiirde anlatılanları sınıflandırmalarını sağlamak amacıyla Çalışma Kitabı’ndaki 3. Etkinlik yaptırılır.
Çalışma Kitabı – S. 96
3. Etkinlik
Aşağıdaki soruları ve bölümleri okuduğunuz şiire göre cevaplayıp bitişik eğik yazı ile tamamlayınız.
1.Şiirde hangi mevsimlerden bahsedilmiştir?
……………………………………………………………..
2.Metinde bahsedilen ay isimleri ve özellikleri nelerdir? Aşağıya bitişik eğik yazı ile yazınız.
…………………………………………………………..
3.Şekillerin içindeki ağaçları mevsimine göre resimleyip boyayınız.
…………………………………………………………
………………………………………………………………………………..
Öğrencilerden, şiirde kendilerine ilginç gelen bölümünü zihinlerinde canlandırmalarını ve bu bölümü görselleştirmeleri istenir.
Öğrencilere şair hakkında bilgi verilir.
Yazar, 1909’da İstanbul’da doğan Rakım Çalapala’nın tam adı Mehmet Rakım Çalapaladır. İstanbul Lisesi’ni ve Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi(1935). Henüz lise öğrencisiyken Yarın gazetesinde gazetecilik yaşamına atıldı. Daha sonra ise Son Posta ve Akın gazetelerinde yazdı. Bir yıl süreyle Osmanlı Bankası’nda da çalıştı (1932). 1932’de öğretmen Nimet Hanım’la evlendi. 1936’da Türkiye Yayınevi’ne girerek, orada Yavrutürk ve Çocuk Haftası dergilerini yönetti. Resimli Hayat, Yedigün ve Karikatür dergilerinde de çalıştı. Musevi Lisesi’nde ve Alman Lisesi’nde öğretmenlik yaptı. 1951’de Hürriyet Gazetesinden ayrılarak Atlas Yayınevi’ni kurdu. Çok sayıda ders kitabı yazan Çalapala, daha çok halk için romanlar, çocuk öykü ve romanları (çoğunlukla eşi Nimet Çalapala ile)yazdı. 1964’de sinemaya uyarlanan Köye Giden Gelin adlı romanını Ülkü Erakalın yönetti.
c.Söz Varlığını Geliştirme
Öğrencilerden, şiirde eş sesli kelimeleri bulmaları ve birer cümlede kullanmaları istenir.
C.METİN ARACILIĞI İLE ÖĞRENME
a.Günlük Hayatla İlişkilendirme
Okuduklarını, dinlediklerini ve gördüklerini günlük hayatla ilişkilendirme amacıyla;
-Mevsim değişikliklerinde yaptığınız hazırlıklar nelerdir?
-Herkesin yaptığı hazırlıklar aynı mıdır?
-Bu hazırlıkları, mevsimlere göre yapma sebeplerimiz nelerdir?
sorularını sorarak kendi yaşantılarından ve günlük hayattan örnekler vermeleri istenir.
b. Diğer Dersler ve Ara Disiplinlerle İlişkilendirme
1. Diğer Derslerle İlişkilendirme
Hayat Bilgisi: “Mevsim değişikliklerine bağlı olarak canlılardaki değişiklikler hakkında sonuç çıkarır.” Kazanımıyla ilişkilendirerek “Mevsimler Konuşuyor.” Etkinliği yaptırılır.
MEVSİMLER KONUŞUYOR
Öğrencilerden, mevsim şeridinde gördükleri resimleri karşılaştırmaları istenir. Mevsimlere göre canlılardaki değişiklikleri sebep-sonuç ilişkisi kurarak yazmaları istenir.
Matematik: “Bir bütünü 2, 3, 4, 5, 6 ve 7 eş parçaya ayırarak eş parçalardan birinin kesrin birimi olduğunu belirtir.” kazanımıyla ilişkilendirerek “Mevsim Şeridi” etkinliği yaptırılır.
MEVSİM ŞERİDİ
Mevsim şeridinden yararlanarak bir yıl dört eş parçaya böldürülür. Ortaya çıkan eş parçalardan her birinin kesrin birimini belirtiği vurgulanır. www.teknolojiweb.net
Resim İş: Çok farklı bir güyecek hayal etmeleri ve bunun resmini çizmeleri istenir.
Müzik: Öğrencilere “Bahar Gelince” şarkısı öğretilir.
BAHAR GELİNCE
Güzel bahar gelince,
Neşelenir hayvanlar.
Doyamazlar sevince,
Güler yüzlü çocuklar.
Ah bahar gelince,
Hey bahar gelince.
Kuşlar pır pır uçuyor,
Sular gür gür akıyor.
Mis kokular yayılır,
Renk renk açar çiçekler.
Dertlerimiz azalır,
Sevincimiz çoğalır.
Yaza az zaman kalır,
Çoğalır hep anılar.
Söz ve Müzik: İlyas KARA
c.Araştırma
Öğrencilerden, dünyada dört mevsim yaşamayan ülkeleri araştırmaları ve araştırma sonucunda ulaştıkları bilgileri sınıfta paylaşmaları istenir.
60 derece enlemin kuzeyi ile ekvator ve çevresi ile 60 derece güney kutbundaki ülkeler
Bunlar;
Kuzey yarım kürede olanlar:İsveç,Norveç,Finlandiya,Rusya’nın Kuzeyi,Alaska,Greenland,Kanada’nın Kuzeyi..
Ekvator ve çevresi:ekvator,Colombia,Birezilya’nın kuzeyi,Cabon,Congo,Kenya,Tanzania,Somalia,İndonesia, Malaysia,Ethiopia’nın güneyi..
Güney yarım kürede olanlar:Antartica.
Ç.KENDİNİ İFADE ETME
a. Zihinsel Hazırlık
1. Ön Bilgileri Harekete Geçirme ve Konu Belirleme
Öğrencilere, ön bilgilerini harekete geçirmek amacıyla;
-Kışa girerken ne gibi hazırlıklar yapılır?
-Hangi mevsimi seviyorsunuz? Niçin?
vb. sorular sorulur. Sonra konu belirleme amacıyla bilgi toplamaları, görseller hazırlamaları istenir.Daha sonra konuşma konularını planlamaları ve prova yapmaları istenir.
2.Amaç Belirleme
-Ne hakkında konuşmak ve yazmak istiyorsunuz?
-Bize ne anlatmayı düşünüyorsunuz? www.teknolojiweb.net
vb. sorular sorarak öğrencilerin konuşma amacını belirlemeleri sağlanır.
Öğrencilerden konuşma sırasında konuşmacı, konuşma ortamı ve konuşma içeriği hakkında düşüncelerini belirtmeleri istenir.
b.Kuralları Uygulama
! Öğrencilere, konuşma ve yazma öncesinde uymaları gereken kurallar hatırlatılır.
c. Konuşma, Yazma ve Görsel Sunu
1.Konuşma
Topluluk önünde şiir okuma etkinliği yaptırılır.
Öğrencilerden , kış hazırlıklarından tarhana, turşu, salça, konserve yapılışı ile ilgili betimleme yapmaları istenir.
Öğrencilerden, kış yaklaştığı hâlde odun kömür alacak durumda olmayan insanlara birey olarak nasıl yardım edebileceğimiz konusunda duygu ve düşüncelerini ifade ederek, konuyla ilgili deneyim ve anılarını anlatmaları istenir.
Öğrencilerden, en çok hangi mevsimi sevdiklerini nedenleriyle anlatmaları istenir.
2.Yazma
Öğrencilere, kendilerini Çalışma Kitabı’ndaki verilen resimdeki varlıklardan birinin yerine koyarak, hikâye yazmalarını sağlamak amacıyla Çalışma Kitabı’ndaki 4. Etkinlik yaptırılır.
Çalışma Kitabı – S. 99
4. Etkinlik www.teknolojiweb.net
Aşağıdaki resmi inceleyiniz. Kendinizi resimdeki varlıklardan birinin yerine koyarak bitişik eğik yazı ile bir hikâye yazınız. Yazacağınız hikâyeye uygun başlık bulunuz.
……………………………….
………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………….
Noktalama işaretlerini doğru kullanmalarını sağlamak amacıyla öğrencilere aşağıdaki metin dikte edilir ve parantezlerin içine en uygun noktalama işaretlerini yazmaları istenir.
Yaz gelmişti( ) Her taraf ateş gibi yanıyordu( ) Karıncalar bu sıcağa aldırmayıp harıl harıl çalışarak yuvalarına yiyecek taşıyordu( ) Ağustos böceği bir ağacın dalında şarkı söylüyordu( ) Bu durum bütün yaz devam etti( ) Karınca hiç yorulmadan kışlığını depo etmiş( ) Ağustos böceği ise yerinden kıpırdamamış( ) Sonbahar( ) kar kış bastırdı geldi( ) Her taraf karlarla kaplanmıştı( ) Ağustos böceği ne yapacağını şaşırmıştı( ) Bir lokma yiyeceği yoktu( ) Gidip bari karıncadan biraz ödünç alayım diye, düşündü ve gidip karıncanın kapısını çaldı( )
Ezop Masallarından
3. Görsel Sunu
Öğrencilerden, bahar gelince evlerde, bahçelerde yapılan çalışmaları ve hazırlıkları canlandırmaları istenir.
ç.Söz Varlığını Kullanma
Öğrencilere, “Benim Sözlüğüm” çalışması yaptırılır (Benim Sözlüğüm etkinliği ile ilgili gerekli açıklamalar kitabın Ölçme ve Değerlendirme bölümünde, 330. sayfada bulunmaktadır.).
Öğrencilere, öğrendikleri yeni kelimeleri yerinde ve anlamına uygun kullanmaları amacıyla Ay ve gökyüzü ile ilgili çeşitli resimler gösterilir. Her bir resim için paragraf yazdırılır. Yazdıkları paragraf okutulup, incelenir.
D.ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Değerlendirme amacıyla sınıfta “Sorular ve Cevaplar ” etkinliği yaptırılır. (ÖKK -329.sayfa)
Metin işleme sürecindeki etkinlikler değerlendirme amacıyla kullanılır.
Metin işleme süreci ile ilgili Kendini Değerlendirme Ölçeği(s. 350) ve ölçmeye dönük olarak hazırlanan Ölçme ve Değerlendirme Formu( s. 333, 334, 336) uygulanır
Bu içerik internet kaynaklarından yararlanılarak sitemize eklenmiştir
Editörün Seçtikleri
POPÜLER MESAJLAR
