Geçiş Dönemi Eserleri

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı | İslamiyet Etkisindeki Türk Edebiyatı Genel Özellikleri | Geçiş Dönemi Eserleri | Halk Edebiyatı | Tasavvuf Edebiyatı |
Divan Edebiyatı | 13. ve 14. yy Genel Özellikleri ve Sanatçıları | 15. Yüzyıl Genel Özellikleri ve Sanatçıları | 16. Yüzyıl Genel Özellikleri ve Sanatçıları |
17. Yüzyıl Genel Özellikleri ve Sanatçıları |18.Yüzyıl Genel Özellikleri ve Sanatçıları |19.Yüzyıl Genel Özellikleri ve Sanatçıları |Divan Edebiyatında Düzyazı
KUTADGU BİLİG
 
İslami Dönem�in bilinen ilk eseridir. Yusuf Has Hacip tarafından 1069-1070 yıllarında yazıl-mış, Karahanlı Hükümdarı Tabgaç Buğra Karahan�a sunulmuştur. Hakaniye (Doğu) Türk-çesiyle yazılmıştır. Dili sadedir. Türkçe olmayan sözcük sayısı azdır.
Aruz ölçüsüyle ve beyit nazım birimiyle yazılmıştır. İçerisinde dörtlüklerde vardır. Mesnevi nazım biçimindedir. Alegorik (simgesel-sembolik) bir kurguyla oluşturul-muştur. Kişilere ve topluma ahlak öğütleri verir. Yazarın asıl amacı devlet ve toplum yönetiminin nasıl olması gerektiğini anlatmaktır. (Adının Türkçe anlamı: Saadet-Kut-Veren-Bilgi) Tür yönünden bir siyasetname örneği sayılır. Türk kültürünün ana kitaplarındandır.
 
Türkçenin bilinen ilk sözlüğüdür. 1072-1074 yılları arasında Kaşkarlı Mahmut tarafından yazılmış ve Bağdat�ta Abbası Halifesine sunul-muştur. Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla yazıldığından, açıklamaları Arapçadır. Ancak Türkçenin söz varlığını göstermesi dolayısıyla edebiyatımız açısından da önemlidir. Koşuk, sagu, sav, bilmece gibi folklor-edebiyat ürün-lerinden örnekler içerir. Türk yurtları, Türk tarihi ve toplum yapısı hakkında bilgiler verir. Hatta kitaba bir �Türk yurtları haritası� eklenmiştir. Bu özellikleriyle ansiklopedik sözlük sayılabilir. Türk dili ve kültürü açısından olduğu kadar �grammer (dilbilgisi) yöntemleri� yönünden de önemlidir. �Türk kültürü ve uygarlığının temel kitabı� olarak nitelenebilir.
 
Atabetü�l Hakayık
XII. yüzyılda Edip Ahmet tarafından yazılıp bir Türk beyine sunulmuştur, öğretici nitelikte bir eserdir. Dini, ahlaki öğütler verir. Dilinde yaban-cı (Arapça-Farsça) sözcük Kutadgu Bilig�e göre daha fazladır. Asıl metin; (aaxa düzeninde) 101 dörtlükten oluşur. Başta gazel biçiminde, birbirine bağlı birkaç şiir daha vardır. Tamamı aruz ölçüsüyle ve Doğu (Hakaniye) Türkçe�siyle yazılmıştır.
 
Divan-ı Hikmet:
12. yüzyılda Türk tasavvufunun kurucularından Hoca Ahmet Yesevi�nin �Hikmet� adını ver-diği tasavvuf şiirlerinden oluşur. Hikmetler, ila-hilere de kaynaklık eden, ilk Türkçe tasavvuf şiirleridir. 12�li (bazıları 7�li) hece kalıbıyla yazılmışlardır. İlahi aşkı ve tasavvufun diğer bazı temalarını işleyen canlı ve didaktik bir üslupla yazılmış şiirlerdir. Kitap, tasavvufun olduğu kadar 12. yüzyıl Türkçesinin de temel eserlerindendir.
BAŞKA BAZI TEMEL ESERLER
MUHAKEMET�L-LUGATEYN
 
15. yüzyıl Çağatay şairi ve bilgini Ali Şir Nevai tarafından, Türkçe�nin Farsça�dan üstün bir dil olduğunu göstermek amacıyla yazılmış bir eserdir.
BABURNÂME
Hindistan�da bir Türk devleti kuran Babur Şah tarafından yazılmış bir tarih ve anı eseridir. Çağatay Türkçesi ile yazılmıştır.
ŞECERE-İ TÜRK
 
17. yüzyılın Türk hükümdarlarının Ebü�l gazi Bahadır Han�ın �Türk Tarihi� konulu eseridir. Destan ve anı özellikleri de taşır. (Aynı yazarın Türkmen Boyları hakkında yazılmış Şecere-i Terakime adlı bir esri daha vardır)
NOT
İslam Etkisindeki Dönem de Türkçe; Doğu Türkçesi (Hakaniye Türkçesi) ve Batı Türkçesi (Oğuzca) olarak ikiye ayrılmıştır. Batı Türkçesi de zamanla Anadolu Türkçesi ve Azeri Türkçesi olarak ayrılır. Bazı dilciler. Kuzey-Batı Türkçesi (Kıpçak Türkçesi) adını taşıyan üçüncü bir kolun varlığını kabul ederler. Bu kolda Doğu Türkçesi (ve daha eskiye gidilirse Uygurca) ile ortak özellikler taşır.
Bu içerik internet kaynaklarından yararlanılarak sitemize eklenmiştir

CEVAP VER
Lütfen yazınızı giriniz.
Lütfen adınızı buraya giriniz.