FİİLLER, FİİL ÇEŞİTLERİ VE FİLLERİN ÖZELLİKLERİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIM
EYLEMLER, EYLEM ÇEŞİTLERİ VE EYLEMLERİN ÖZELLİKLERİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIM
İş, oluş, durum ve hareketi zaman ve kişi kavramlarına bağlayarak anlatan sözcüklerdir.
Her eylemde bir hareketlilik anlamı, bir zaman anlamı, bir de kişi anlamı vardır.
Sonuna –mek, -mak ekleri getirilebilen tüm sözcükler eylemdir.
UYARI: Eş görevli yani cümledeki kullanılışına göre hem ad hem de eylem olabilen eşsesli sözcüklere dikkat.
Örn:
Yere düşünce yüzünü yüzdü.
Kendisine gül verince yüzü güldü.
KILIŞ
Nesne alabilen eylemlerdir.
Etkilenen vardır.
Örn:
Ezdi.
Sevdi.
Geçmiş.
DURUM
Kılış ve oluş eylemlerinin dışındaki eylemlerdir.
OLUŞ
Kendi kendine oluşan eylemlerdir.
Örn:
Sarardı.
Morarıyor.
Çürüyecek.
EYLEM ÇEKİMİ:
Eyleme getirilen çeşitli eklerle sağlanır.
Eylemde yeni bir eylem türetmezler.
EYLEMDE KİŞİ:
Eylemde kişi eyleme eklenen/ek halinde olan zamirlerle yapılır.
Örn:
aldım (ben-1. tekil kişi) aldık (biz-1.çoğul kişi)
koşuyorsun (sen-2. tekil kişi) koşuyorsunuz (siz-2. çoğul kişi)
gülecek (o-3. tekil kişi) gülecekler (onlar-3. çoğul kişi)
EYLEM ÇEKİMLERİNDE OLUMLULUK – OLUMSUZLUKLAR:
Eylem+dilek-şart/haber kipi+ma+kişi eki
Geniş zamanda (-r) düşer
Ayrıca “değil” sözcüğüyle de yapılır.
Örn:
Anlamış değilim.
EYLEM ÇEKİMLERİNDE SORU (mı):
Örn:
Çalıştın> Çalıştın mı?
Çalışmışız> Çalışmış mıyız?
Geliyordu> Geliyor muydu?
EYLEMLERDE ZAMAN /KİP/ ANLAM KAYMASI:
Eylemdeki zamanın başka zamanın yerine kullanılmasıdır.
Örn:
Ödevimi yarın bitiriyorum. (-ecek)
Bu öğrence her yıl okul birincisi oluyor. (-r)
Kasabamızın kışları soğuk geçiyor. (-r)
Bir gün adam kapısına dayanır. (-mış)
O adamı bulup bana getireceksiniz. (getirin)
Bu sınıf çok değişmiş. (değişti)
Mehmet soruyu bilemedi, dersine çalışmamış olacak. (olmalı)
Çocuğun üstünü başını giydirip bana getirirsiniz. (giydirin)
En geç yarın bana bu kitabı getirmelisin. (getir)
Kaynak: www.odevkonusu.blogcu.com izni ile alınmıştır
Editörün Seçtikleri
POPÜLER MESAJLAR
