farklı iklim tiplerinin insan üzerindeki olumsuz etkilerini nasıl azaltılır?

farklı iklim tiplerinin insan üzerindeki olumsuz etkilerini nasıl azaltılır?
Atmosferin bir özelliği olan sıcaklık, insan hayatını çok etkileyen hatta yönlendiren bir doğal çevre özelliğidir. İnsanların giyinmeleri, mesken tipleri, tarımsal ve ekonomik faaliyetleri, seyahatleri hep hava sıcaklığı tarafından yönlendirilmektedir. Kısaca söylemek gerekirse insanlar; evinde, iş yerinde, seyahatte, tatilde sürekli sıcaklığın etkisi altındadır. İnsanda bu olumsuz iklim faktörlerinden ancak kendisine bahşedilen aklı sayesinde önlem alarak korunabilmektedir. Doğal çevrenin başka bir elemanı olan taş kürenin üzerinde çeşitli yer şekilleri vardır. Farklı yer şekillerinin insanlara etkisi de farklıdır. Örneğin dağlık yerler, yükseklikleri nedeniyle soğuk oldukları için buralarda insanların yaşaması zordur.
Onun için yükseklik, yerleşmeleri etkileyen önemli faktörlerdendir. Genellikle yükseklik artıkça yerleşmeler azalır. Dağlık yerlerde kış sporları yapma imkanının artmasına karşılık tarım alanları çok sınırlıdır. Buna karşılık alçak ovalar; iklim, tarım toprağı ve ulaşım yönünden insan yaşamına çok daha elverişlidir. Onun için yerleşmelerin önemli bir kısmı buralarda bulunur. Erciyes Dağı ile hemen yanı başındaki Kayseri Ovası buna örnek olarak gösterilebilir. Tarihin akışı içerisinde bütün önemli medeniyetlerin, alçak ovalarda gelişmiş olmasının nedeni de budur. Yani atmosfer olayları gibi yer şekilleri de insanları değişik şekillerde etkilemekte ve onların faaliyetlerini yönlendirmektedir. Yüksek yerlerde insanlar hayvancılık yaparken alçak ovalarda tarla, bahçe tarımı yapmakta veya sanayi faaliyetleri ile uğraşmaktadır. Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı gibi başta yağış ve sıcaklık olmak üzere, doğal çevrenin çeşitli elemanları ve olaylar insan etkinliklerini yönlendirmekte ve sınırlandırmaktadır. Bu faktörler her şeyden önce yerleşme ve yaşama alanlarını sınırlandırmaktadır. Kutup yakınlarında soğuk ve kuraklık, sıcak çöllerde sıcak ve kuraklık, dağların yüksek kesimlerinde ise soğuk, insan yerleşmelerine imkan vermemektedir. Ayrıca okyanuslar ve denizler ile ormanlar, yerleşmeyi engelleyen diğer doğal çevre elemanlarıdır. Burada yine insan zekasının ortaya koyduğu teknolojik anlamdaki kullandığı araç ve gereçler hayatını kolaylaştırmaktadır.İklimin elemanları olan yağış ve sıcaklık özellikleri aynı ülkenin bir yerinde tarımı, başka bir yerinde ise hayvancılığı mümkün kılmaktadır. Ege Bölgesi ovalarıyla Erzurum-Kars platoları bunun güzel örnekleridir. Aynı ülkenin bir bölgesinde yaz turizmini teşvik ederken başka bir bölgesinde kış turizmine imkan sağlamaktadır. Doğu Anadolu’da sadece buğday ve arpa tarımına imkan verirken Ege ve Akdeniz bölgelerinde çeşitli sanayi bitkilerinin yetiştirilmesini sağlamaktadır. Yine Doğu Anadolu Bölgesinde sınırlı sayıdaki tarım bitkilerinden düşük verim sağlanırken, Akdeniz ve Ege bölgelerinde bazı yerlerde yılda iki kez ürün almak mümkün olmaktadır. Soğuk iklimli yerlerde yaşayan insanlar çok sıkı giyinmek ve çok yakıt tüketmek zorundadır. Buna karşılık sıcak iklimli yerlerde yaşayan insanlar çok az yakıt tüketerek ve ince giysilerle kış mevsimini geçirirler. Kış mevsiminin bulunmadığı yerlerde durum daha da kolaydır. Yağışın yeterli olduğu yerlerde tarım daha kolay ve daha çok gelir sağlayan bir uğraştır. Buna karşılık yağışın yetersiz kaldığı yerlerde insanlar baraj, gölet, kanal gibi sulama tesisleri yapmak zorundadırlar. Bütün bu anlatılanlar doğal çevrenin insan üzerine olan etkileridir. Doğal çevrenin elemanları insanları ne yapmaları, nasıl yapmaları ve ne yapmamaları yönünde etkilemektedir. Bu etki tek taraflı bir etkidir. Ama insan zekası bu tek taraflı olumsuz etkinin üstesinden gelebilmiştir tabii ki akıl ve zekasıyla bu özelliğiylede hayvanlardan ayrılır. çİnsanoğlu evresinde yetişen bitkilerden yararlanarak, yumuşak kayaları oyarak, taşları kullanarak kendisine mesken yapmıştır. Günümüzde dahi dünyanın çok yerinde mesken yapımında kullanılan malzeme, o yörenin iklimi ve jeolojik yapısının kontrolü altındadır. Ülkemizde de meskenler kerpiç, taş, ahşap ve betonarme olmak üzere farklı malzemelerle yapılmaktadır. Ancak içinde bulunduğumuz çağda, insanların mali imkanları ve bilgi düzeylerinin artmasına bağlı olarak, yeni binaların çoğu tuğla, demir ve beton ile yapılmaktadır. Yani doğal çevrenin kontrolünden uzaklaşma söz konusudur. Mesken yapımındakine benzer bir durum, tarım için de geçerlidir. Çeşitli tarım alet ve makineleri, gübreleme, sulama, tohum ıslahı, seracılık gibi tarım yöntemlerinin modernleştirilmesiyle tarım, geçen yüzyıldakinden çok farklıdır. Sözü edilen bu iyileştirmelerle tarım ürünleri çeşitlendirilmekte, bitki ve hayvan soyları ıslah edilmekte, hastalıkların önüne geçilmekte ve sonuç olarak üretim artırılmaktadır. Teknolojinin ve bilimin etkileri hızla artmaktadır. Ancak günümüzde yerleşme, tarım, sanayi, ulaşım, ticaret ve turizm gibi insan etkinliklerinde doğa özellikleri, yine de ana belirleyici etkendir. Ana çerçeveyi çizen, çevrenin doğal özellikleridir. Bilimsel ve teknolojik gelişmeler bu çerçeve içinde belirli derecelerde değişiklikler yapmaktadır. Yüksek dağları aşabilmek için yollar, geçitler, tüneller yapılmaktadır. Yağışın belirli dönemlerde düştüğü yerlerde barajlar ve sulama kanalları yapılmaktadır.Sonuç olarak belirtmek gerekirse; İnsan çevre faktörlerinden birisi olan iklimden etkilendiği gibi bunun kendi üzerindeki olumsuz etkisinden korunmasını aklı sayesinde başarabilmiştir.
Bu içerik internet kaynaklarından yararlanılarak sitemize eklenmiştir
Ekleyen: Berke