Güneydoğu Anadolu’dan başlayarak, Basra Körfezine kadar uzanan, Dicle ve Fırat nehirleri arasındaki bölgeye Mezopotamya denir. Mezopotamya Verimli topraklara sahip olması, iklim şartlarının uygun olması gibi nedenlerden dolayı sık sık istila ve göçlere sahne olmuş, insanlar arasındaki kültür etkileşimi fazla olduğundan medeniyet bu bölgede gelişmiştir.
SÜMERLER
– MÖ 4000 yıllarında doğudan (Ön Asya’dan) Aşağı Mezopotamya’ya gelerek yerleşmişlerdir.
– Sümer (Sinear), Kengi gibi adlarla anılan bu topraklara yerleşen Sümerler şehir devletleri kurmuşlardır.
– En önemli şehir devletleri: Ur,Uruk, Lagaş, Eridu, Kiş, Nippur gibi yerleşim merkezleridir.
– Bataklıklar kurutularak oluşturulan şehirler, şehir ilahı adına yapılan tapınakların (ziggurat) etrafında evlerin kümelenmesiyle oluşurdu.
– Şehirlerin başında Ensi veya Patesi adı verilen rahip-krallar bulunurdu.
– Sümer kralları daha sonra Lugal unvanını kullandılar (Ensi unvanını ise Lugal’a bağlı küçük krallar taşımaya başladı).
– Bu şehir site devletleri sürekli birbirleriyle savaş halindedir.
– Sümer ülkesine tek başına hakim olan krala ise Lugal Kalama denirdi.
AKADLAR(MÖ 2350- 2150)
– Samiler tarafından Orta Mezopotamya da Kral Sargon tarafından Agade merkez olmak üzere kurulmuştur.
– Sümerler son veren akadlar merkezi ilk devleti kurdular.
– Dicle ile Fıratı birbirine bağlayan ilk kanalı açtılar.
– Kral Sargon zamanında Elam, Suriye, Lübnan ve Toroslar’a kadar topraklarını genişlettiler. (Dünya imparatorluğu deyiminin çıkmasına neden oldular)
– MÖ 2150 yılında Zağanos dağlarından gelen Guttiler Akadlar’a son verdiler.
– Akad’larda Kralaà İlahi dünya hakimi veya Akadlı Tanrı denirdi.
– Dinleri çok tanrılıydı.
BABİLLER(MÖ 1900-1531 / 625-539)
– MÖ 2 bin yılında Arabistan Mezopotamya’ya doğru yeni göçler başladı.
– Göç eden bu Sami kavimleri Sümer-Akad kültürünün benimsediler.
– Bu dönemde Sümer şehirlerine yeni Babil şehirleri güçlenmeye başladı
– Babil Devletine Hititler son verdiler.(MÖ 1531)
– Asurların zayıflaması üzerine Medlerle birleşen Babiller tekrar bağımsızlıklarını kazandılar.(MÖ 625)
– Ancak bu dönemde Kaldeliler üstünlük sağladıklarından bu döneme Kaldeliler de denir.
– Persler MÖ 539 da bu devlete son verdiler.
– Hammurabi yaptığı kanunlarla (Tanrı Kral) yerine (Hayırsever Kral) kavramını getirdi.(Adaletin Çobanı ,Kavimler Çobanı) Hukuk devleti anlayışını ilk defa tarihe getirmişlerdir.
– Hammurabi kanunları Sümer kanunlarına göre biraz daha serttir. Ancak toplumun bütün kesimlerinin hakları teminat altına alınmıştır. (Medeni,ceza,ticaret,miras)
– Kral Nebukadnezar zamanında Kudüs alınarak MÖ 586 Yahudiler Babil’e getirmişlerdir.
– Babil’in asma bahçeleri ve Babil kuleleri.
ASURLULAR(MÖ 2000-609)
– Orta Mezopotamya’da Arabistan’dan gelen Samilerle Sümerler’in karışımıyla Asurlular meydana geldi.
– MÖ 2000 yılında kurulan ve Asur merkezi olan bu devlet Anadoluya kadar ticari
faliyetlerini geliştirerek ticaret kolonuleri kurdu.
– Suriye’ye de hakim olan Asurlular, Hammurabi zamanında Babillerin egemenliği altına girdiler.
– Tekrar bağımsızlığını elde eden Asurlular Arami göçleri ile sarsıldılar.
– Tekrar toparlanan Asurlular ninova şehrini kurdular.
– Mısır alınmış Elamlılar devletine son vermişlerdir.
– Medler ve Babiller (Kaldeliler) birleşerek Asurluları yıktılar.
ELAMLILAR
– Güneydoğu Mezopotamya da yaşamışlardır. Başkentleri Sus, tarım ve hayvancılıkla meşhurdur. Genellikle Sümerlerin himayesinde yaşamışlardır
Kaynak: Bu içerik internet kaynaklarından yararlanılarak sitemize eklenmiştir
Editörün Seçtikleri
POPÜLER MESAJLAR
