Bir kelimede düz-geniş ünlülerden (a, e) sonra -yor eki gelirse, bu ünlüleri
darlaştırarak -ı-i-u-ü ‘ye dönüştürür. Geniş olan ünlülerin daraldığı için bu
kurala ünlü daralması denir.
Örnek : Yazma-yor…yazmıyor, anla-yor…anlıyor, hopla-yor…hopluyor.
Dilimizde birçok yerde, yanlış ünlü daralması da yapıldığı görülür.
Kaynaştırma harflerinden y’den önce gelen a, e ünlüleri konuşmada daralabilir.
Ama bu daralma yazıda gösterilmemelidir. Almayan (Doğru)… Almıyan (Yanlış),
Bekleyecek (Doğru)…Bekliyecek (Yanlış)
Özel Durumlar :
Bazı kelimelerde -yor eki kullanılmadığı halde, ünlü daralması olabilir. De-
ve Ye- kelimelerine ünlü ile başlayan ek geldiğinde araya -y- kaynaştırma
ünsüzü girer ve bu
kaynaştırma ünsüzü kelimelerin kökündeki e’leri i’ye dönüştürür. Örnek: Diye,
diyen, yiyecek, yiyerek…
NOT : Ünsüzle biten kelimelere -yor eki geldiğinde, kelimenin kökü ile ekin
arasına ı, i, u, ü yardımcı sesleri gelir. Bu, ünlü daralması ile
karıştırılmamalıdır. Buna göre, aşağıdaki kelimelerde ünlü daralması yoktur:
Oturuyor, iniyor, bakıyor…
Bu içerik internet kaynaklarından yararlanılarak sitemize eklenmiştir.
Editörün Seçtikleri
POPÜLER MESAJLAR
